کلیات تاریخ ادیان از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 161

پس بپرهيزيداز عذاب‌من!» (52/مؤمنون)

ادب استفاده از روزي حلال (285)

در اين آيات، انبياء را چنين تأديب فرموده كه اولاً از طيباتي كه مواد حياتند استفاده و در آن تصرف كنند، و ثانيا از خبائث يعني هر چيزي كه طبع سليم از آن نفرت مي‌كند، اجتناب نمايند. ثالثا عمل را صالح انجام دهند. اعمال صالح عبارتند از هر كاري كه فطرت بشر به آن رغبت داشته و سزاوار مي‌داند كه از آدمي سربزند. خلاصه، كارهايي است كه بر وفق مقتضاي اسبابي باشند كه خداوند در ابقاء حيات بشر مقرر فرموده است. يـا عبـارتنـد از كـارهـايي كه لايق و صـالـح براي تقديم به پيشگاه ربوبي باشند.

ادب فردي و اجتماعي

در آيه فوق ادب فردي و ادب اجتماعي هر دو ملحوظ است. وقتي ادب فردي و ادب

(286) كليات تاريخ اديان

اجتماعي دست به دست هم بدهند مجمتع واحد و بدون سر و صدايي در بشر تشكيل مي‌شود و همه به كلمه واحده پروردگار واحدي را مي‌پرستند و مبناي فرد فردشان ادب الهــي مي‌شــود، در نتيجــه از كــارهــاي زشت پرهيز مي‌كنند و سرانجام بر اريكه سعادت قرار مي‌گيـرند.

اين ادب فردي و اجتماعي را يك آيه از آيات قرآن جمع كرده است و آن آيه اين است: «خــداونــد براي شما از دين چيزهايي را تشريع كرده كه نوح را بدان توصيه فرموده بـود،

و چيــــــزي كــه مــا بــه تــــو وحــي كــرديــم،

و هم چنين آن چيزي كه ابراهيم و موسي و عيسي را بدان توصيه نموديم، همانا اين بود كـه: