کلیات تاریخ ادیان از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 285

1- الميزان ج 20، ص 130 .

(490) كليات تاريخ اديان

مطـالعـه تطبيقـي بين تعـاليـم قـرآن و آئيـن‌ها و اديان ديگر

در يك بحث تحليلي كلي بين تعليمات قرآن مجيد با تعليمات كتاب‌هاي ديني ساير اديان و كتاب‌هاي «ويدا» و «اوستا» در موارد زير در تفسير الميزان مطالعه‌اي تطبيقي بعمل آمده كه براي علاقمندان اين مباحث قابل توجه خواهد بود:

اديان معتقـد به تناسخ

اديان معتقد به تناسخ (491)

يكي از اصول اوليه‌اي كه آئين برهمائي و بودائي و صابئي بر آن استوار است «تناسخ» مي‌باشد. «تناسخ» عبارت از اين است كه عالم پيوسته محكوم است به كون و فساد يعني «به وجود آمدن و از بين رفتن». پس اين عالمي كه ما مشاهده مي‌كنيم و هم‌چنين اجزائي كه در آن است از عالم ديگري مثل همين عالم كه قبلاً وجود داشته بوجود آمده است و از اين عالم نيز عالم ديگري بوجود خواهد آمد و به همين ترتيب تا بي‌نهايت.

و اين عالم از بين خواهد رفت همان‌گونه كه اجزاء آن به تدريج از بين مي‌رود و عالم ديگري از آن به وجود مي‌آيد و همين‌طور الي غيرالنهايه! آدمي در هر يك از اين عوالم بر اساس آن چه در عالم گذشته به دست آورده، زندگي مي‌كند، و بنابراين اگر كسي كار شايسته‌اي كند و ملكه نيكي به كف آورد نفس او بعد از مفارقت از بدن به بدن شخص

(492) كليات تاريخ اديان

نيكبختي تعلق مي‌گيرد و با سعادت زندگي مي‌كند و پاداش او همين است. ولي اگر كسي پايبند اين جهان شود و از هواي نفس خود پيروي كند بعد از مرگ در بدن يك شقي زندگي خواهد كرد. در اين بدن انواع عذاب‌ها را خواهد چشيد مگر كسي كه «برهم» را بشناسد و با او متحد شود كه چنين اشخاصي از ولادت دوم نجات مي‌يابند و به صورت يك ذات ازلي و ابدي درخواهند آمد كه عين بهاء و سرور و حيات و قدرت و علم است و فنا و بطلان بدان راه ندارد.