کلیات تاریخ ادیان از دیدگاه قرآن و حدیث صفحه 47

(88) كليات تاريخ اديان

به دين دعوت كنند، و اين كه در آن اختلاف نكنند، در آيه فوق همين را به اقامه دين تفسير نموده، و اين كه در دين خدا متفرق نشوند، در نتيجه آيه فوق چنين مي‌رساند كه بر همه مردم واجب است دين خدا را، و همه آن را، بپادارند، و در انجام اين وظيفه تبعيض قائل نشوند كه پاره‌اي از احكام دين را بپا دارند و پاره‌اي را رها كنند. اقامه كردن دين عبارت است از اين كه به تمامي آن چه خدا نازل كرده و عمل بدان را واجب نموده است، ايمان بياورند.

به طور كلي شرايعي را كه خدا بر انبياء نازل كرده، يك دين است، كه بايد اقامه شود، و در آن ايجاد تفرقه نكنند ؛ چون پاره‌اي از احكام الهي هستند كه در همه اديان بوده است و معلوم است كه چنين احكامي مادام كه بشر عاقل و مكلفي در دنيا باقي باشد، آن احكام هم باقي است، و وجوب اقامه آن واضح است.

مفهوم نسخ احكام اديان گذشته (89)

عمر كوتاه برخي از احكام اديان

پاره‌اي ديگر از احكام هستند كه در شرايع قبلي بوده ولي در شريعت بعدي منسوخ شده است. اين‌گونه احكام در حقيقت عمر كوتاهي داشته‌اند، و مخصوص طائفه‌اي از مردم در زمان خاصي بوده‌اند. معني نسخ شدن آن‌ها، آشكار شدن آخرين روز عمر آن احكام است، نه اين كه معناي نسخ شدن اين باشد كه احكام نامبرده باطل شده‌اند. پس حكم نسخ شده هم تا ابد حق است، چيزي كه هست مخصوص طائفه معيني و زمان معيني بوده‌اند و بايد آن طائفه و اهل آن زمان هم ايمان به آن احكام داشته باشند و هم بــدان عمــل كــرده باشنــد. و اما ديگران واجب است تنها به آن ايمان داشته باشند و بس، و ديگر واجــب نيست كه به آن عمــل هم بكنند.

(90) كليات تاريخ اديان

معناي اقامه اين احكام همين است كه قبولش داشته باشند. مثلاً حرمت شكار ماهي در روز شنبه در زمان حضرت موسي عليه‌السلام مخصوص بني‌اسرائيل و مردم آن روزگار بوده است و حالا مي‌گوئيم نسخ شده است و معناي آن اين نيست كه آن احكام ابدي بــوده ولــي نـاسخ آن را باطل كرده بلكه معناي نسخ‌اش اين است كه عمر اين احكام تا آن روز بوده و ما نيــز به اين حكــم در ظــرف خودش ايمان داريم ولي عمل به آن مخصوص در همان ظرف خودش مي‌بـاشـد.

پس با اين بيان روشن گرديد كه امر اقامه دين و تفرقه نكردن در آن به اطلاقش باقي است و شامل همه مردم در همه زمان‌هاست!

نيز روشن گرديد اين كه جمعي از مفسرين آيه را مخصوص احكام مشترك بين