پژوهشی پیرامون تدبردر قرآن صفحه 246

این نظم و چینش، به اعتقاد ما، نه تنها در محدوده آیات هر سوره، بلکه در ارتباط با چینش سور نیز مطرح است چینشی که از سوره «فاتحه الکتاب» (حمد) آغاز و به سوره «ناس» ختم می گردد.

دلائل بر چینش خدایی

اشاره

-1

1- قرآن به یقین معجزه الهی است پس طبیعی بود که معتقد شویم همه اجزاء و صفاتش خدایی باشد به گونه ای که بصورت مکتوب از آسمان نازل شده باشد همچنانکه تورات چنین بود لیکن ما دلیل قطعی از قرآن و تاریخ نزول قرآن داریم که قرآن، بر قلب پیامبر نازل می شد و حضرت آن را بر کتّاب وحی املاء می فرمود؛ از این رو، ما به میزان یقین به جنبه بشری قرآن، حق داریم از اعتقاد به اعجاز دست برداریم همچون اوراق، کتابت، اعراب، نقطه گذاری، شماره بندی آیات، تقسیم به حزب و جزء و علائم وقف گذاری؛ که دلیل قطعی بر آن قائم شده است و کسی در این مسائل تردید بخود راه نداده است امّا بیش از آن، اینکه اسم گذاری سور، نظم آیات و سور که با حقیقت قرآن مرتبط است به دست اصحاب صورت گرفته باشد نه تنها دلیل قطعی نداریم، بلکه حتی خبر واحد بدون معارضی نیز وجود ندارد و صرفا أخبار غیر مستندی معتبر با وجود معارض مطرح است که ارزشی در موضوع بحث ما ندارد خصوصا که دلائل معتبر، مؤیّد دلیل اعجاز می باشد و این مسئله امری اصولی است که در آن به کمتر از دلیل قطعی نمی توان اعتماد نمود تا چه رسد به اخباری که خود مبتلا به تناقض گویی می باشند.
2- تحدّی (2) قرآن به آوردن همانند قرآن و یا ده سوره و یا حداقل یک سوره تعلق
1- 1. در این بحث برای توضیحات دیگر رک: «البیان» خویی و مقدّمه تفسیر نوین محمد تقی شریعتی.
2- 2. مبارزه طلبی.