پژوهشی پیرامون تدبردر قرآن صفحه 331

موضوع اساسی من می پردازد، شوق و شعف و انگیزه فراوانی را در وجود من جهت درک پیام آیه و دستور العمل هایش پدید می آورد، این انگیزه، فکرم را بر آیه متمرکز می نماید؛ در این تمرکز، ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه هر دو شرکت دارند چرا که آیه در جهت پاسخ به نیازهای وجود من می باشد از این رو حتی در مواقع غفلت از آیه و عدم توجه ذهن، فکر بطور نامحسوس و ارتکازی درگیر با چگونگی درک پیام آیه و کشف نکات آن می باشد؛ این تمرکز بر آیه، باید با بکارگیری روش طرح سؤال از آیه همراه شود تا فکر در مجرای صحیحی جهت کندوکاو و کشف پیامهای پنهان آیه حرکت نماید؛ آن انگیزه و این تمرکز و بکارگیری روش صحیح، جریان تدبر را در وجود انسان براه می اندازد در این جریان در لحظه ای خودآگاه یا ناخودآگاه، ناگهان برقی در فکر می جهد و نکته یا نکاتی را از حقایق آیه برملا می کند، این جریان کشف پیام آیه در لحظات آرامش فکر و فراغت از هوسها و کششهای دنیایی بیشتر جلوه گر می شود و این لزوما با خلوت و تنهایی همراه نیست، بلکه در خلال فعالیتها و نشست و برخاستها و در کنار جمعها نیز مطرح است، آنجا که امور روزمرّه به دیده عبرت نگریسته شود و هر حرکت و سکونی برای انسان بمنزله پیام الهی تلقی گردد:

«... لا تجب ... حتّی تقوم فیها و تقعد و تنام و تأکل و تصلّی و أنت مستعمل فکرتک و حکمتک ...». لقمان علیه السلام (نور الثقلین، ج 4، ص 584) با پاک طلبی و حق جویی و با حالت فوق در خلوت و جلوت، انسان در جریان تدبر، بسر خواهد برد و در زمانهای مناسب به لطف و عنایت خدا از بهره و میوه آن بهره مند خواهد گشت:

«مَثَلًا کَلِمَهً طَیِّبَهً کَشَجَرَهٍ طَیِّبَهٍ أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِی السَّماءِ تُؤْتِی أُکُلَها کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَبِّها ...». (ابراهیم/ 25)

(مثل سخن پاک و خوش عطر همچون درخت پاک و خوش عطری است که