پژوهشی پیرامون تدبردر قرآن صفحه 333

اصل ششم: جسارت فکری و خلاقیت و ابتکار

-1

آیات قرآن، جلوه های بسیاری از حقایق را در باطن خویش پنهان نموده است و هر کس به میزان صلاحیت علمی و معنوی به حقیقت یا حقایقی چند، از آیه یا آیات پی می برد و این معنی به کسی اختصاص ندارد، بلکه قرآن سفره گسترده کریمانه ای است که خداوند، همه را به تناول از آن دعوت نموده است، پس هر که آهنگ قرآن نماید و ابراز گرسنگی کند به میزان صلاحیت معنوی در کنار مقدار صلاحیت علمی از سفره قرآن تناول خواهد نمود از این رو، نباید خود را حقیر و فکر خویش را محدود نمود و در برابر فهم و برداشت افراد معنون و شخصیتهای برجسته علماء و فقهاء از آیات، حالت تسلیم محض گرفت و از تدبر مستقیم در آیات با توجه به ابزار و اصول و شیوه های تدبر، خودداری نمود، و بزرگان نیز نباید به فهم خویش غرّه شده، فهم مؤمنین را در آیات کوچک شمارند بعذر اینکه در سطح علمی آنان قرار ندارند چرا که بیش از صلاحیت علمی، صلاحیت معنوی مورد نیاز است تا که از قرآن بهره مند شد:

«رحم اللّه امرأ سمع حکما فوعی ...». (نهج، خ 76) (خدای رحمت کند فردی را که حکمی را شنید پس بخوبی آن را دریافت نمود).

«رحم اللّه أمرأ تفکّر فاعتبر و اعتبر فأبصر ...». (نهج، خ 103) «و لا تستصغرنّ الرّجل الحقیر إذا أتاک برأی عظیم». معصوم علیه السلام (هرگز فرد حقیر- از حیث منزلت اجتماعی یا علمی- را کوچک مشمار وقتی که به تو- بسوی تو- رأی عظیمی را بیاورد).