پژوهشی پیرامون تدبردر قرآن صفحه 433

تأویل

-1

«تأویل» تطبیق آیات بر شرایط فردی- اجتماعی خویش و استخراج پیام و دستور العمل قرآن برای هر یک از نیازها و مشکلات فردی و اجتماعی می باشد که در بیان رسول خدا صلی الله علیه و آله منعکس گشته است:

«یا علیّ أنت تقاتل النّاس علی التّأویل کما أقاتلهم علی التّنزیل». (2) (ص) (نقل به مضمون) (ای علی تو با مردم بر سر تأویل قرآن خواهی جنگید همانگونه که من بر تنزیل آن می جنگم).

این معنی از «تأویل» در برابر «تنزیل» نظر به مصداقهای جدید آیات دارد که از معنی «تأویل» در کاربرد قرآنی محدودتر است چرا که «تأویل» در آیات، علاوه بر مصادیق اجتماعی جدید، نظر به حقیقت ملکوتی قرآن دارد که در روز قیامت جلوه گر می شود:

«هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا تَأْوِیلَهُ یَوْمَ یَأْتِی تَأْوِیلُهُ ...». (اعراف/ 53) (آیا جز تأویل آن- قرآن- را انتظار می کشند؟ روزی که تأویل آن بیاید).

«بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَ لَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ ...». (یونس/ 39) (بلکه- حق این است که- آنچه را که بعلم آن احاطه نداشتند، دروغ جلوه دادند در حالیکه تأویل آن هنوز بسراغشان نیامده است).