پژوهشی پیرامون تدبردر قرآن صفحه 488

در سوره انعام از صحنه قیامت گزارش می دهد که جنیان نیروهای فراوانی از انسانها را در طول زندگی دنیا در اختیار خویش گرفتند! و آنان را گمراه نمودند:

«وَ یَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعاً یا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَکْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ، وَ قالَ أَوْلِیاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنا بِبَعْضٍ وَ بَلَغْنا أَجَلَنَا الَّذِی أَجَّلْتَ لَنا قالَ النَّارُ مَثْواکُمْ خالِدِینَ فِیها إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ ...». (انعام/ 128) (و روزی که او همه را بتمامی- در صحرای محشر- جمع می کند،- خطاب به جن، می گوید- ای جماعت جن براستی از انسانها نیروی فراوانی بدست آوردید، و دوستانشان از انس- با بیچارگی- گفتند: پروردگارا، بعضی از ما بواسطه بعضی دیگر تمتع جستیم!- آلت فساد و لذت یکدیگر قرار گرفتیم- و به نهایت مهلت خویش که برایمان تعیین نموده بودی، رسیدیم،- خداوند- فرمود: آتش جایگاه شماست که در آن ابدی هستید مگر آنچه را که خدا بخواهد ...).

از آیه شریفه استفاده می شود، پناه بردن این اشخاص به جن، به معنی خروج از تحت ولایت و پناه الهی می باشد؛ پس چنین افرادی، نزدیک شدن به آنان خطرناک بوده، آثار شومی را موجب می شوند.

با توجه به توصیفات روشن قرآن و تأکید سخن معصوم علیه السلام ، احادیثی که از صعقه و بیهوشی مستمعین قرائت معصوم علیه السلام (ب 24، ح 2) گزارش می دهد، باید یا به معنی «تأثری که با هشیاری و با رقت و نرمی دل و اشک چشم و شور و اضطراب قلبی همراه است»، گرفته شود و یا آنکه با توجه به غشوه و سکته همام در خطبه متقین در مواردی مطرح است که قاری و گوینده سخن شخص معصوم علیه السلام و یا تالی تلو معصوم علیه السلام باشد و مستمع فرد عابد با صلاحیتی همچون همام، نه صوفیان و منحرفینی که در خانقاهها بعضی از حرکات و آثار فاسد را بروز می دهند.

در بعضی از روایات قرائنی وجود دارد که سخن امام علیه السلام نظر به افعال بعضی از