تاریخ عصر غیبت صفحه 37

یکی را به رهبری خود برگزیدند تا آن جا که خطیب بالای منبر را از خواندن خطبه به نام معتز باز می داشتند. شورشیان پل بغداد را به تصرف در آوردند و مغازه های پیرامون آن را غارت کردند و تعدادی را به آتش کشیدند. در این میان، مردم اداره شرطه (پلیس) را غارت کردند؛ دامنه این غائله رفته رفته گسترده تر می شد، سرانجام محمد بن عبدالله بن طاهر با خیانت دو تن از شورشیان، توانست آن را سرکوب کند.(1)

دوم. آشوب های سامرا

گروهی از مردم ناشناس در سال 249 قمری در سامرا سر به شورش برآوردند به زندان ها هجوم بردند، و درِ آنها را شکستند و زندانیان را آزاد ساختند. عده ای از موالی(2) و غلامان به آنان حمله بردند، ولی مردم به کمک شورشیان شتافتند و آنان را پراکنده ساختند.(3)

بار دیگر، مردم در سال 251 قمری در سامرا شوریدند و بازار زرگران، جواهرفروشان و صرافان و دیگر جاها را غارت کردند. غارت شدگان نزد ابراهیم مؤید شکایت کردند. او نیز چون توانی نداشت و از عهده شورشیان نمی توانست بر آید، گفت: «خوب بود کالاها و پول های خود را به خانه می بردید و هیچ کاری در برابر غارت گران نمی کردید!».(4)

سوم. فتنه خوارج

فعالیت های چشم گیر خوارج در این دوره، از سال 252 قمری شروع شد؛ زمانی که مساور بن عبدالحمید بن مساور شادی بجلی موصلی، رهبر این اشرار قیام کرد.(5)

1- الکامل، ج 7، ص 169- 171. برای آگاهی از دیگر آشوب های بغداد نک: الکامل، ج 7، ص 141؛ سید محمد صدر، تاریخ الغیبه الصغری.
2- موالی به بردگانی می گفتند که از نقاط مختلف خریداری می شدند و بر اثر لیاقت خود ارتقا می یافتند و در مناصب لشکری و کشوری گماشته می شدند.
3- الکامل، ج 7، ص 122.
4- الکامل، ج 7، ص 149.
5- الکامل، ج 7، ص 188.