تاریخ عصر غیبت صفحه 89

تو مصداق سخن پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هستی که فرمود: «کسی که دیگری را به کار خیری راه نماید، گویا آن را انجام داده است.» آن گاه امام فرمود:

خداوند برای دوستت که تقیّه کرده است، به شمار همه عاملان و تارکان تقیّه، از شیعیان و دوستان و محبان ما، اجر و ثواب دهد، به طوری که کمترین آن ثواب ها باعث بخشش گناهان یک صد ساله می شود و همه آن چه از اجر و پاداش برای دوست توست، برای تو نیز به دلیل راه نمایی ات هست.(1)

این همه پاداش برای آثار فراوان تقیّه است. شدت تقیّه در دوره آن حضرت تا آن جا بوده که در بعضی از اوقات به شیعیان خود پیام می فرستادند که برای حفظ جانتان به من سلام نکنید و با دست اشاره ننمایید.(2) ایشان به یکی از شیعیان خود فرموده اند: «اگر تقیّه نمی کردی کشته می شدی؛ یا تقیّه و پنهان کاری و یا مرگ و کشته شدن.»(3)

ج) وضعیت اجتماعی

اشاره

وضعیت اجتماعی شیعیان و پایگاه اجتماعی و نفوذ رهبری شیعه در زیر می آید:

1. وضعیت شیعیان

اشاره

به رغم وجود شیعیان بسیار در شهرهای مهم،(4) وضعیت اجتماعی شیعه در این دوره، همواره با فقر و فشار هم راه بوده و آنان را از سمت ها برکنار می کرده اند. محروم کردن شیعیان از موهبت هم نشینی و اُنس و مجالست با امام و در حقیقت، کم کردن ارتباط آنان با امام علیه السلام از دیگر نمونه هایی است که وضعیت نامناسب شیعیان را می نماید.

1- طبرسی، احتجاج، ج2، ص460. (به نقل از: محمدجواد طبسی، حیاه الامام العسکری علیه السلام، ص 240)
2- بحار الانوار، ج 50، ص 269. (به نقل از: محمدجواد طبسی، حیاه الامام العسکری علیه السلام، ص 237)
3- اثبات الوصیه، ص 243. (به نقل از: محمدجواد طبسی، حیاه الامام العسکری علیه السلام، ص 237)
4- نک: محمدجواد طبسی، حیاه الامام العسکری علیه السلام، ص 223- 232. (از جملۀ این شهرها می توان کوفه، بغداد، نیشابور، قم، آبه، مدائن، خراسان، یمن، ری، آذربایجان، سامرا، جرجان، بصره و ده ها شهر دیگر را نام برد.)