- مقدمه 1
- فصل اول: کلیات و مفاهیم 3
- اشاره 3
- مقدمه 4
- - الگو 5
- گفتار اول: مفاهیم 5
- - ظرفیت 7
- - مدینه فاضله 8
- - مدینه فاضله مهدوی 10
- - توسعه 12
- - سیاست 15
- اشاره 17
- اشاره 17
- الف) نظریه های توسعه گرایی کلاسیک (1960-1959) 17
- گفتار دوم: تئوری های توسعه سیاسی 17
- 1. طبقه بندی نظریات توسعه 17
- ج) نظریه های بازگشت به تاریخ 18
- ب) نظریه های الگویی (1960) 18
- ه) نظریه های معطوف به عوامل خارجی 19
- و) نظریه های معطوف به عوامل داخلی و خارجی 19
- د) نظریه های معطوف به عوامل درونی 19
- 2. شاخصه های توسعه سیاسی 20
- اشاره 23
- 3. نقد و بررسی تئوری های توسعه سیاسی 23
- الف) مزایا 23
- ب) نواقص 24
- ج) اختصاصات الگوگیری در نظام اسلامی 25
- گفتار سوم: بررسی شاخصه های توسعه سیاسی در اسلام (دیدگاه آیت الله جوادی آملی) 28
- - توسعه 28
- 1. مفهوم توسعه، سیاست و توسعه سیاسی 28
- اشاره 28
- - تفاوت توسعه در نظام اسلامی و سرمایه داری 29
- - سیاست 30
- 2. توسعه سیاسی و ابعاد شخصیت مدیران توسعه 31
- 3. ابعاد توسعه سیاسی در نظام اسلامی 34
- الف) بررسی شاخصه های فرهنگی توسعه سیاسی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- - هماهنگی علم و تزکیه و نقش آن در توسعه 37
- اشاره 39
- ب) بررسی شاخصه های اقتصادی توسعه سیاسی 39
- - نقش افراد در توسعه اقتصادی 41
- - تفاوت توسعه اقتصادی در نظام اسلامی و غیر آن 42
- - شاخصه مهم کارگزاران توسعه اقتصادی 43
- - وظایف دولت در سیاست گذاری های اقتصادی 45
- ج) بررسی شاخصه های صنعتی در توسعه سیاسی 47
- اشاره 52
- د) بررسی شاخصه های حقوقی توسعه سیاسی 52
- - زوایای توسعه حقوقی 54
- - مسئله صلح جهانی، مقدمه توسعه حقوق بین الملل 56
- ه) جایگاه رهبری و مردم در توسعه سیاسی 57
- و) اشاره ای به اهداف مدینه فاضله 66
- جمع بندی و پیش درآمدی بر فصول آتی 69
- فصل دوم: الگوی مدینه فاضله و مشروعیت سیاسی 73
- اشاره 73
- مقدمه 74
- گفتار اول: نظریه های مشروعیت 75
- 1. مفهوم مشروعیت 75
- اشاره 75
- الف) شاه خدایی 77
- ج) مأموریت و موهبت الهی 77
- اشاره 77
- 1) منشأ الهی مشروعیت 77
- ب) منشأ خدایی پادشاه 77
- د) الهام از جانب خداوند 77
- 2) مشروعیت با منشأ سنت 78
- 3) مشروعیت کاریزما 79
- 4) مشروعیت به واسطه انتخاب مردم 80
- 7) مشروعیت از طریق رأی اهل حل و عقد 81
- 6) مشروعیت از طریق استخلاف 81
- 8) مشروعیت از طریق نصب الهی 81
- 5) مشروعیت به واسطه غلبه و زور 81
- 2. مشروعیت و مقبولیت 83
- 1. مشروعیت سیاسی 85
- گفتار دوم: مشروعیت سیاسی در مدینه فاضله مهدوی 85
- اشاره 85
- 2. مشروعیت و مقبولیت در مدینه فاضله 91
- فصل سوم: الگوی مدینه فاضله و مشارکت سیاسی 97
- اشاره 97
- 1. چیستی مشارکت سیاسی 98
- گفتار اول: دیدگاه های مشارکت سیاسی 98
- 2. دیدگاه های مشارکت سیاسی 100
- اشاره 100
- الف) مشارکت سیاسی در محدوده قوانین اجتماعی 101
- اشاره 101
- مشارکت و انتخاب 102
- ب) مشارکت سیاسی در محدوده قوانین الهی 106
- گفتار دوم: مشارکت سیاسی در مدینه فاضله مهدوی 116
- 1. مدینه فاضله مهدوی، شهر قرآنی 116
- اشاره 116
- الف) مشارکت سیاسی و شورا 117
- ب) مشارکت سیاسی و بیعت 123
- 2. جلوه های دیگر از مشارکت سیاسی 129
- فصل چهارم: الگوی مدینه فاضله، رقابت و نظارت سیاسی 133
- اشاره 133
- گفتار اول: دیدگاه های رقابت سیاسی 134
- 1. چیستی رقابت سیاسی 134
- اشاره 134
- اشاره 134
- - پیش شرط های فکری و رفتاری رقابت سیاسی 139
- اشاره 139
- یکم. تکثرگرایی سیاسی 139
- سوم. اقتدار 140
- دوم. آزادی 140
- - نهادها و نیروهای سیاسی رقیب 141
- پنجم. بستر مساعد فرهنگی 141
- چهارم. نهادمندی 141
- اشاره 143
- 2. احزاب و رقابت سیاسی 143
- 1) خاستگاه، ماهیت و اهداف احزاب 145
- ب) کارکردهای عملی احزاب 149
- الف) کارکردهای نظری احزاب 149
- اشاره 149
- 2) کارکردهای رقابتی احزاب 149
- 3) تفاوت دیدگاه ها در تأیید یا امتناع از احزاب 152
- 4) شگردهای تبلیغات سیاسی احزاب 156
- الف) احزاب در نظام های پلورالیستی 158
- 3. انواع رقابت حزبی 158
- اشاره 158
- ب) احزاب به معنای کفایی آن 159
- اشاره 161
- 1) رقابت قوای نفسانی و رحمانی، اساس رقابت سیاسی 161
- گفتار دوم: رقابت سیاسی در مدینه فاضله مهدوی 161
- 2) انواع رقابت سیاسی در مدینه فاضله مهدوی 164
- 3) رقابت سیاسی حرام و مکروه 170
- گفتار سوم: نظارت سیاسی 174
- 1) چیستی نظارت سیاسی 174
- اشاره 174
- 2) اقسام نظارت سیاسی 176
- 3) حسبه و نظارت سیاسی 177
- 4) امر به معروف و نهی از منکر و نظارت سیاسی 179
- فصل پنجم: ظرفیت الگودهی مدینه فاضله مهدوی 181
- اشاره 181
- مقدمه 182
- 1. جامعیت ابعاد توسعه یافتگی سیاسی و ظرفیت الگودهی 183
- 2. مشروعیت سیاسی و ظرفیت الگودهی 186
- 3. مشارکت سیاسی و ظرفیت الگودهی 191
- 4. رقابت و نظارت سیاسی و ظرفیت الگودهی 199
- نتیجه گیری 205
- منابع و مآخذ 208
- اشاره 208
- مقالات 215
مقدمه
جمهوری اسلامی ایران، نظامی اسلامی است که بر مبنای اصول و محورهای اسلامی اداره و نظارت می شود. لذا در مسائل مرتبط با توسعه نیازمند الگویی برگرفته از اندیشه سیاسی – اجتماعی اسلام است. یکی از این موضوعات توسعه سیاسی است که اگر به خوبی با الگوگیری از موازین اسلامی طراحی و اجرا شود نقش اساسی در پیشبرد اهداف نظام خواهد داشت. مدینه فاضله مهدوی، حکومتی الهی و آرمان حقیقی انسان های آزادی خواه و برای رسیدن به حیات فردی و اجتماعی بر پایه رشد و تعالی است که می تواند به عنوان الگویی مهم در عرصه توسعه سیاسی و مباحث مربوط به آن در نظر گرفته شود و میزان و چگونگی الگودهی آن مورد بررسی قرار گیرد.
علاقه و اعتقاد بر بازدهی بالای کارهای تحقیقاتی در این راستا، کمبود پژوهش هایی در راستای این موضوعات، نیاز امروز جمهوری اسلامی ایران به بررسی و ارائه دیدگاه های مکمل از علل اصلی نگارش این پژوهش به شمار می رود.
این مجموعه شامل پنج فصل و یک نتیجه گیری می باشد. فصل اول در برگیرنده کلیات و مفاهیم است که در آن تئوری های توسعه سیاسی و برخی مسائل مربوط به این تئوری ها در سه گفتار با عناوین مفاهیم، تئوری های