القاب مهدوی: بررسی و تحلیل القاب مهدوی در دیوان (الدرر المکنونه) صفحه 124

علی علیه السلام است». (1)

هم چنین امام علی علیه السلام در خطبه معروف به «بیان» که در بصره ایراد نمودند خود را این چنین معرفی می کنند: «أنا حکمه الامور أنا الشاهد المشهود أنا العهد المعهود؛ (2) من حکمت امورم، من شاهد و گواه خلقم، من عهد عهد کننده ام».

عنوان «شهید» در القاب مهدوی ذکر نشده، لکن علامه آن را بیان کرده است. شاید به این علت باشد که «شهید» و «شاهد» به یک معنا هستند و از طرف دیگر «شهید» از اسماء الهی می باشد و همان طور که بیان شد امام خلیفه الهی است، پس باید متصف به صفات باری تعالی باشد. بنابراین حضرت مهدی ملقب به «شاهد» و مشتقاتش شدند، زیرا ایشان حاضر و ناظر بر اعمال ما هستند و در روز قیامت بر کردار و رفتار ما گواهی می دهند. هم چنین خداوند و فرشتگان هم، گواهی می دهند که ایشان از اولیای الهی واهل بهشت است.

شدیدالبأس

علامه به این لقب در بیت 65 اشاره نموده است. «البأس» اسم جامد مصدری برای فعل «بَؤُسَ » به معنای شدت و سختی می باشد. راغب می نویسد که البُؤْس و البَأْس و البَأْسَاء هر سه به معنای شدّت سختی و زشتی و ناروائی است جز اینکه واژه «بُؤس» بیشتر در فقر و جنگ و «البَأْس» و «البَأْسَاء» در کشتن دشمن و مجروح کردن به کار می رود. و «شدید البأس» به معنای فرد شجاع است. (3)

«شدید البأس» در متون اسلامی از القاب مهدوی معرفی نشده است و شاید علامه این لقب را از تفسیر این آیه شریفه برگرفته:

{مُحَمَّدٌ رَسُولُ اَللّٰهِ وَ اَلَّذِینَ مَعَهُ أَشِدّٰاءُ عَلَی اَلْکُفّٰارِ رُحَمٰاءُ بَیْنَهُمْ } (4)

«محمّد؟ص؟ پیامبر خداست و کسانی که با اویند، بر کافران، سختگیر [و] با همدیگر مهربانند».

1- البرهان فی تفسیر القرآن، ج5، ص624.

2- الزام الناصب فی اثبات الحجه الغائب، ج2، ص180.

3- مفردات الفاظ القرآن، ص153؛ لسان العرب، ج6، ص20.

4- فتح/29.