- مقدّمه 1
- اشاره 6
- 1 - 1) سیری گذرا در قلمرو شعر آیینی 7
- 2 - 1) نمونه هایی از آثار ارزشی طلایه داران شعر فارسی 8
- اشاره 8
- جهان غم 9
- بلای سخت 9
- خوی نیک 10
- چرا؟! 10
- وام خرد 11
- خداوند 11
- دریغا جوانی! 11
- شرف مرد 12
- مناظره زاغ و باز 12
- نه این جا باش و نه آن جا! 16
- شکوه علم و عدل 19
- ارزش هنر 19
- در نکوهش بی خردی 20
- گفتگوی زیرک و ابله 20
- چه دریاست این؟! 21
- به سلام آمدگان 22
- در ستایش رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم 23
- 3 - 1) زیر مجموعه های شعر آیینی 24
- 4 - 1) انواع شعر آیینی در زبان فارسی 26
- اشاره 28
- 2 - 2) آشنایی با شعرای ستایشگر در زبان فارسی 31
- آشنایی با شعرای ستایشگر در زبان فارسی 31
- 2 - 2 - 2) ستایشگران آیینی 34
- در ستایش خداوند کریم 35
- در معراج 36
- اشاره 43
- 1 - 3) مهدویّت در شعر شاعران درباری 44
- قسمت اول 44
- قسمت دوم 50
- قسمت اول 55
- 2 - 3) مهدویّت در شعر آیینی 55
- ای مسلمانان! 55
- قسمت دوم 61
- قسمت سوم 67
- قسمت چهارم 75
- قسمت پنجم 81
- قسمت ششم 86
- سیری در گستره شعر مهدوی 96
- اشاره 97
- 1-4) موضوعات شعر مهدوی در زبان فارسی 97
- قسمت اول 98
- قسمت دوم 104
- 2 - 1 - 4) به تصویر کشیدن ولایت تکوینی حضرت ولیِّ عصر علیه السلام 111
- قسمت اول 111
- قسمت دوم 118
- قسمت سوم 125
- قسمت چهارم 131
- قسمت پنجم 137
- قسمت هفتم 152
- تبیین رسالت های جهانی حضرت ولیِّ عصر علیه السلام 166
- 3-1-4) تبیین رسالت های جهانی حضرت ولیِّ عصر علیه السلام 166
- الف) مبارزه بنیادی و فراگیر با بیداد و بیدادگران در عرصه جهانی 167
- ب) رویارویی تمامْ عیار با کفر جهانی و ایادی آن 173
- قسمت اول 173
- قسمت دوم 179
- ج) برقراری نظام عدل و قسط واقعی در گستره جهان 185
- قسمت اول 185
- قسمت دوم 191
- د) تحقق جهان شمولی دین مقدّس اسلام و احیای ارزشهای دینی 194
- ه) برقراری حکومت جهانی اسلام و حاکمیّت فرهنگ اسلامی 200
- و) رسوایی متمهدیان و داعیه داران مهدویَّت نوعی و معرّفی دجّالان 208
- اشاره 219
- 1 - 5) از نظر محتوایی و درونی 220
- از نظر محتوایی و درونی 220
- الف) شعر توصیفی و مناقبی 221
- قسمت اول 221
- قسمت دوم 225
- قسمت سوم 230
- ب) شعر غیبت 232
- شعر غیبت 232
- 1 / ب) فلسفه و آثار غیبت امام زمان علیه السلام 233
- 2 / ب) اقامه براهین عقلی و نقلی بر وجود امام زمان علیه السلام و امکان ادامه حیات آدمی 241
- 3 / ب) کاوشی در علت پیدایی ناپیدایی امام زمان علیه السلام 247
- 2 - روح عالم هستی 250
- 3 - تعبیرهای دیگر 252
- تعبیرهای دیگر 252
- قسمت اول 257
- 4 / ب) حالات شیفتگان حضرت ولیِّ عصرعلیه السلام در زمانه غیبت 257
- قسمت دوم 263
- قسمت سوم 268
- ج) شعر انتظار 270
- قسمت اول 270
- قسمت دوم 275
- شعر ظهور 280
- د) شعر ظهور 280
- 1 / د) ظهور فردی و شخصی 281
- 2 / د) ظهور کلی و فراگیر 284
- قسمت اول 284
- قسمت دوم 291
- ه) شعر توسُّلی و نیایشی 298
- و) شعر دیدار 301
- 2 - 5) از نظر شاکله بیرونی و ساختاری 303
- از نظر شاکله بیرونی و ساختاری 303
- 1 / الف) سبک عراقی 304
- 2 / الف) سبک خراسانی 306
- 3 / الف) سبک اصفهانی 307
- 4 / الف) سبک نیمایی و سپید 309
- باغ و باد و تیشه 310
- قالب های مختلف شعری در شعر مهدوی 311
- 1 / ب) رباعی مهدوی 311
- ب) قالب های مختلف شعری در شعر مهدوی 311
- 2 / ب) دوبیتی مهدوی 314
- 3 / ب) دوبیتی پیوسته یا چهارپاره مهدوی 316
- 4 / ب) غزل مهدوی 318
- خانه خورشید 322
- اشاره 322
- 6/ ب) قصیده مهدوی 324
- نمونه ای از مربّع ترکیب مهدوی 326
- 7/ ب) ترکیب بند مهدوی 326
- اشاره 329
- نمونه ای از ترکیب بند مهدوی 329
- 8 / ب) ترجیع بند مهدوی 330
- اشاره 331
- نمونه ای از یک ترجیع بند مهدوی 331
- 9 / ب) مسمّطات مهدوی 333
- 10 / ب) سرود مهدوی 335
- 11 / ب) شعر آزاد مهدوی 336
- شعر مهدوی و اوزان عروضی 337
- ج) شعر مهدوی و اوزان عروضی 337
- اوزان عروضی مشترک در زبان فارسی و عربی 338
- 1 / 1 / ج) (دایره مختلفه) 338
- 2 / 1 / ج) (دایره مؤتلفه) 338
- 3 / 1 / ج) (دایره مجتلبه) 338
- 1 / ج) اوزان عروضی مشترک در زبان فارسی و عربی 338
- 2 / ج) اوزان مخصوص شعر فارسی 339
- 4 / 1 / ج) (دایره مشتبهه) 339
- 5 / 1 / ج) (دایره متّفقه) 339
- اوزان مخصوص شعر فارسی 339
- 2 / 2 / ج) (دایره مشتبهه مزاحفه) که شامل هفت وزن زیر است: 340
- 3 / 2 / ج) (دایره مشتبهه زایده) که شامل پنج وزن است و تماماً مثمَّن هستند: 340
- 3 - 5) جایگاه اماکن مقدّس و ادعیه مأثور در شعر مهدوی 341
- تو را باید دید 346
- تورا می بینم 346
- صد جمکران دل 347
- اشک روان آوردیم 347
- تو را می بینند! 347
- تو می آیی 347
- زلال نورش جاری است 347
- به یاد جمکران 348
- بی تو! 349
- اشاره 351
- 1 - 6) بایدهای شعر مهدوی 352
- 2 - 6) نبایدهای شعر مهدوی 357
- اشاره 360
- آن آفتاب پنهانی 361
- چشم به راه 362
- ظهور کن 363
- در مدار چشمانت 363
- تمام جاده را رفتم... 364
- صدایت می کنم... 364
- قبله گاه تمام ستاره ها 365
- کی می کنی ظهور؟! 365
- ای نبض پنهان هستی! 366
- بُغض جمکرانی من 367
- خواب دیده ام که می رسی... 367
- بهار در راه است 368
- بیا که سبزه بروید 368
- یار آمدنی است 369
- تا کی انتظار؟! 369
- به کلبه ات برگرد! 370
- لحظه موعود 370
- چرا نمی آیی؟! 371
- فقط! 371
- انتظار مستجاب! 371
- یار غمگسار بیاید 372
- صبحی دگر می آید... 373
- اگر بگردی ای موعود! 374
- کی ظهور می کنی؟! 374
- بنده صاحب الزّمان بودن 375
- تا سپیده می آید 376
- خدا کند تو بیایی 377
- طرح لبخند تو 377
- گفتم می آیی 378
- پنجره گلها 378
- مولا نمی آیی؟! 379
- بیا بتاز و بتازان 380
- رود آیینه 381
- کجایی؟! 382
- چشم های جاده 383
- آن همیشه خوب 384
- سپیده موعود 385
- کوچ 385
- تو چرا دیر می کنی؟! 385
- گل بکار! 386
- طلوع 386
- انتظار 387
- ای آفتاب گمشده! 387
- کوچه کوچه جستجو 388
- چشم انتظار تو مانده است 388
- یار می آید 389
- در اسارت مرداب 389
- هلا طلیعه موعود! 390
مقدّمه
موضوع اصلی این تحقیق دامنه دار، بررسی ابعاد مختلف شعر مهدوی در زبان فارسی است. نگارنده برای اولین بار، موضوعات شعر مهدوی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و با عبور از مسیرهای ناهموار و خطر خیز آن، به ارائه انواعی از شعر مهدوی در زبان فارسی توفیق یافته است که علی رغم تفاوت های موضوعی، ارتباط منطقی خود را حلقه وار با زنجیره شعر مهدوی حفظ کرده اند و ضمن ارائه شاهد مثال های فراوان برای هر مورد، به کند و کاو «بایدها» و «نبایدهای» مطرح در این نوع از شعر آیینی پرداخته و موارد «امری و الزامی» و «نهیی و پرهیزی» آن را مشخص کرده است.
بدیهی است با در نظر گرفتن ابعاد مختلفی که در شعر مهدوی مطرح است و با عنایت به این که تاکنون، تحقیق بایسته و مستقلی در این موضوع صورت نگرفته و این اثر، اولین تحقیق ذوابعادی است که به بررسی موضوع «مهدویت در شعر فارسی» پرداخته است، حضور کاستی ها در این اثر، چندان دور از انتظار نیست. نگارنده با گشودن پنجره ای بر روی مشتاقان شعر مهدوی، انگیزه ادامه و تکمیل تحقیقاتی از این دست را در اختیار ارباب شعر و قلم قرار داده است، و در انتظار گام های دیگری است که از این پس در مسیر شعر مهدوی برداشته شود.
چون شعر مهدوی از زیر مجموعه های شعر آیینی است، آشنایی با پیشینه شعر آیینی امری کاملاً ضروری است. از این رو، اولین بخش این اثر به کلیاتی درباره شعر آیینی در زبان فارسی اختصاص داده شده و با «سیری گذرا در قلمرو شعر آیینی» به ارائه «نمونه هایی از آثار ارزشی طلایه داران شعر فارسی» توفیق یافته است.