کتابخانه بالقرآن

امام مهدی (عج) و طول عمر صفحه 1

صفحه 1

مقدمه

طبق روایات، امام مهدی (علیه‌السّلام) که در آخر الزمان ظهور خواهد کرد و جهان را پر از عدل و داد خواهد ساخت، فرزند امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) است که در نیمه‌ی شعبان سال 256 ه. ق متولّد شده است.این حقیقت، مورد تأیید همه‌ی دانشمندان شیعه‌ی امامیه و جمع کثیری از دانشمندان اهل سنّت است. [1] .معنای روشن این سخن، آن است که آن ذخیره‌ی الهی، دارای عُمری طولانی است. تاکنون، بیش از هزار و صد پنجاه سال از عمر مبارک آن حضرت گذشته است.داشتن طول عمر، به این اندازه بر خلاف عرف و عادتی است که در میان مردم جهان جریان دارد.موضوع طول عمر در عصر حاضر، امری حل شده است، و حدّاکثر، از حدّ یک استبعاد ابتدایی فراتر نمی‌رود؛ زیرا، در همین سال‌ها و دهه‌های اخیر، در روزنامه‌ها و مجلات، به نام افرادی بر می‌خوریم که عمرهایی در حد صد و پنجاه تا دویست و پنجاه سال داشته‌اند. [2] .آری، مسئله‌ی طول عمر امام زمان (علیه‌السّلام) از دید ما، نه یک ایراد، بلکه یک استبعاد و اظهار تعجّب است، اما از آن جا که مخالفان شیعه، همین استبعاد را یک اشکال تلقّی کرده و درباره‌ی آن به بزرگ‌نمایی پرداخته‌اند و تا آن جا پیش رفته‌اند که مسئله‌ی طول عمر امام مهدی (علیه‌السّلام) را دلیل انکار وجود آن حضرت قرار داده‌اند، خود را ملزوم می‌دانیم که این مسئله را بررسی کنیم و به منظور روشن شدن اذهان و رفع استبعاد از فکر و اندیشه‌ی مخالفان، مطالبی را تقدیم داریم.

پیشینه‌ی مسئله‌ی طول عمر

از نخستین سال‌های پیدایش مشکلی به نام طول عمر امام زمان (علیه‌السّلام)، اندکی بیش از دّه قرن می‌گذرد. از آن روزگار تاکنون، همواره، از سوی مخالفان موضوع امامت، به مسئله‌ی طول عمر امام مهدی (علیه‌السّلام) دامن زده شده است.

تقسیم کتب شیعه‌

آثار و تألیفات دانشمندان شیعه را از منظر «مسئله‌ی طول عمر»، به طور مشخّص، می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:دسته‌ی یکم، آثاری است که به طور تقریب. قبل از سال 370 ه. ق تألیف شده است.دسته‌ی دوم، آثاری است که پس از تاریخ یاد شده به رشته‌ی تحریر در آمده است.در آثار دسته‌ی نخست، هیچ اثری از مسئله‌ی طول عمر حضرت مهدی (علیه‌السّلام) دیده نمی‌شود. و این، بدان معنا است که عمر مبارک حضرت مهدی (علیه‌السّلام) تا این زمان، طبیعی می‌نموده، لذا از ناحیه‌ی طول عُمر ایشان، پرسشی در اذهان جامعه‌ی آن روز وجود نداشته است.از آثار این دوره می‌توان از بصائر الدرجات، نوشته‌ی محمد بن حسن صفارقمی (در گذشته‌ی 290 ه.ق) و کافی، اثر شیخ کلینی رازی (در گذشته‌ی 329 ه. ق) و شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار، نوشته‌ی قاضی نعمان بن محمد تمیمی مغربی (در گذشته‌ی 363 ه. ق) [3] و کتاب الغیبة، اثر شاگرد برجسته‌ی شیخ کلینی، محمّد بن ابراهیم نعمانی [4] معروف به «ابن أبی زینب» نام برد.گرچه تاریخ درگذشت دانشمند اخیر، به درستی معلوم نیست، امّا از این که وی، در اثر خود، هیچ سخنی از مسئله‌ی طول عمر به میان نیاورده... است، چنین بر می‌آید که تا زمانی که او کتاب‌اش را می‌نوشته، عمر امام عصر (علیه‌السّلام)، عمری متعارف بوده و از ناحیه‌ی طول عمر آن حضرت، هنوز پرسشی در اذهان آحاد جامعه‌ی اسلامی وجود نداشته است و دانشمند یاد شده نیز، احتمالاً، به همین دلیل، متعرض این مسئله نشده است. از همین‌جا می‌توان حدس زد که درگذشت این عالم بزرگوار، به احتمال زیاد، قبل از سال 375 ه. ق بوده است؛ زیرا، مشکل طول عمر، در دهه‌های پایانی سده‌ی چهارم ه ق مطرح بوده است و دانشمندانی که در این زمان می‌زیسته‌اند، متعرّض آن شده‌اند.

مرز نهایی عمر متعارف‌