درسنامه مهدویت صفحه 104

حضرت موسی از پیامبران اولوالعزم بود، ولی خداوند برای مصالحی آنچه را که به حضرت خضر وحی کرده بود، به او وحی نفرموده بود، همان گونه که در آغاز خلقت انسان، خداوند اسماء را به حضرت آدم آموخت، ولی به فرشته ها نیاموخت.(1)

حضرت موسی که از وضع عقیدتی و سلوک رفتاری آن نوجوان آگاه نبود، از او به عنوان: «نفس زکیّه» تعبیر نمود. زیرا ندیده بود که او کسی را کشته باشد و یا تصور می کرد که وی هنوز به سن بلوغ نرسیده، یعنی غیر مکلف می باشد.(2)

به کسی که اصلا گناه نکند، یا از گناه توبه کند(3) و یا با تهذیب نفس و کسب فضایل خود را تزکیه نماید، «زکیّه» گفته می شود(4).

نوجوانی که حضرت موسی به او نفس زکیّه اطلاق نموده، نه تنها فرد با ایمانی نبود، بلکه کافر و تبهکار بود.(5)

تعبیر نفس زکیّه یا بر اساس پندار حضرت موسی و یا به معنای کسی که خونی برگردنش نباشد (بغیر نفس) به کار رفته است.

2. نفس زکیّه، معاصر امام صادق علیه السلام

مشهورترین شخص به نفس زکیّه، محمد بن عبد اللّه بن حسن بن امام حسن مجتبی  علیه السلام می باشد.

پدرش را «عبداللّه محض» می گفتند، زیرا پدرش فرزند امام حسن مجتبی و

1- [1] _ سوره ی بقره، آیه ی 32.
2- [2] _ شیخ طوسی، التّبیان، ج 7، ص 75؛ زمخشری، الکشّاف، ج 2، ص 736.
3- [3] _ ثعلبی، الکشف و البیان، ج 6، ص 184.
4- [4] _ راغب، المفردات، ص 213.
5- [5] _ بحرانی، البرهان، ج 6، ص 258، ح 23.