حزب رستاخیز؛ اشتباه بزرگ صفحه 106

تأسیس حزب رستاخیز

تلاش برای نهادینه کردن رژیم پهلوی

در فصلهای پیشین، با بررسی مختصر روند تدریجی دوری گزیدن شاه از بنیانهای مشروطیت و گرایش هر چه بیشتر او به سمت و سوی روشهای استبدادی حکمرانی تا سالهای نخست دهه 1350 (به ویژه، اعلام تأسیس حزب رستاخیز)، نشان داده شد که چگونه شاه شأن و منزلت دموکراسی و مشروطیت را تا حد خواسته های خودمحورانه و برداشتهای شخصی از حکومت و مشارکت سیاسی تنزل داد و هیچ مخالفت و انتقادی را از مجموعه حاکمیت، هرچند جزئی، حتی از سوی برگزیدگانش در حزب اقلیت مردم برنتابید.

در این دوره، شاه حتی نتوانست بازی مشمئزکننده دموکراسی حکومت ساخته اش را نیز تحمل کند و در نهایت به این نتیجه رسید که حتی رهبران و اعضای حزب مردم هم، که سالها

قبل، - به گفته خودش،- با تشویق و راهنمایی او تأسیس شده و فعالیت خود را آغاز کرده بود، با بیگانگان سر و سرّی پیدا کرده اند و ویژگی یک حزب اقلیت انتقادگر سالم از حکومت دموکراتیک او را از دست داده اند. در گذشته، شاه فقط احزابی را که قبل از کودتای 28 مرداد 1332 تشکیل شده بودند، عوامل بیگانگان معرفی می کرد و در مقابل بسیار خوشنود بود که

توانسته است با تأسیس دو حزب مردم و ملیون (و سپس ایران نوین به عنوان حزب اکثریت) بر تحرکات و فعالیتهای انحراف آمیز احزاب گذشته پایان دهد و دریچه ای به روی تحقق دموکراسی واقعی و مشروطیت حقیقی در عرصه سیاسی - اجتماعی ایران بگشاید. شاه به ویژه پس از انقلاب سفید بارها از حزب اکثریت و دولتی ایران نوین به عنوان پاسدار

دستاوردهای آن یاد کرده و همواره از عملکرد این حزب اظهار رضایت کرده بود. اما با اعلام

تأسیس حزب واحد رستاخیز در اسفند 1353، حزب پاسدار انقلاب نیز نظیر حزب مردم و یکی دو حزب بسیار کم اهمیت تر دیگر که اجازه فعالیت داشتند، قربانی دیدگاههای نوین شاه در راه تکامل دموکراسی و مشروطیت شدند.