حزب رستاخیز؛ اشتباه بزرگ صفحه 16

مجلس با این قدرت که دارد به تمام معنی فعال مایشاء است. بنا بر این بایستی بیشتر متوجه اهمیت مقتضیات روز و اوضاع دنیا و احتیاج ملتی که بر آن حکومت می کنید باشید.

تردید نیست که بهترین حکومت ها حکومت مشروطه است و اگر ملتی مطابق حقیقت از اصول آن پیروی نماید به بهترین ثمرات آن نائل خواهد شد.(1)

شاه در فروردین سال 1326 هنوز اظهار خوشوقتی می کرد که نظام مشروطیت بر گردونه سیاسی کشور حکمفرماست و امیدوار بود افراد کشور که البته از نعمت آزادی «تحت لوای قانون» برخوردار بودند بتوانند کشور را در مسیری صواب و سره هدایت کنند و «بار دیگر ثابت نمایند که کشور ایران از قافله تمدن عقب نمی ماند.»(2) و چند ماه بعد در 19 خرداد 1326 اظهار امیدواری نمود «عموم افراد کشور از حقوق ملی و اجتماعی خود به طور متساوی برخوردار گردند و [از] اصول مقدس مشروطیت و دموکراسی حقیقی» برخوردار شوند.(3)

ستایش شاه از مفهوم غربی دمکراسی و مشروطیت

شاه طی سالهای دهه نخست سلطنتش، که البته از تجربه و قدرت لازم برخوردار نبود، دموکراسی و مشروطیت را به طور عام می ستود و بالاخص از دستاوردهای مفید آن در کشورهای اروپایی تمجید می کرد.(4) وی در پایان سفری که در شهریور 1327 به چند کشور اروپای غربی به عمل آورد در حد درک و فهم آن روز خود، برداشت مثبت و ستایش آمیزی از

نظام دموکراتیک حاکم بر کشورهای انگلستان، فرانسه، سوئیس و ایتالیا به سمع نمایندگان

مجلس رسانید و اظهار امیدواری کرد که ارکان سیاسی و اجتماعی حاکم بر ایران نیز بتوانند

از الگوهای رفتاری آن کشورها در پیشرفت مملکت بهره بگیرند. او می گفت: «ما نباید از قافله تمدن دنیا دور بمانیم. ما مثل زنجیر به دنیا اتصال یافته ایم و نباید بگذاریم آن زنجیری که ما را به قافله تمدن جهان وصل کرده است پاره شود» و «امروز دیگر نمی توان زندگی قرون وسطایی کرد. زیرا ما از جهات مختلف با دنیا ارتباط و نزدیکی داریم و باید با آن پیش برویم.»(5)

1- . پهلوی، محمدرضا؛ مجموعه تألیفات، نطقها، پیام ها، مصاحبه ها و بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر شاهنشاه ایران، جلد دوم، ص 1053.
2- . همان، جلد دوم، ص 1078.
3- . احمدی، اشرف؛ پیشین، ص 18.
4- . چنان که در فصول آتی خواهیم دید، شاه طی سالهای بعدی حکومتش با تضمین هایی که از سوی متحدان غربیش دریافت کرد، به تدریج شیوه حکومت در غرب را به تمسخر گرفت و به سرزنش دموکراسیهای غربی روی آورد.
5- . پهلوی، محمدرضا؛ پیشین، جلد دوم، صص 1112 - 1121.