حزب رستاخیز؛ اشتباه بزرگ صفحه 30

استثنا بود؛ اما، اولیای آن دولت نیز گرفتارتر از آن بودند که عملاً بتوانند گامی اساسی در

تحقق این آرمان تقریبا 45 ساله ایرانیان بردارند. بر همگان مسلم بود که رفتار حاکمیت با اقشار مختلف مردم، از آن پس کمتر می توانست چارچوبی قانونی و نظام مند پیدا کند و نهادهای سیاسی و اجتماعی کشور باید در فضایی آغشته به احساس ناامنی سیر می کردند.

اعمال نفوذ کشورهای خارجی در حیطه اموری که انجام آن به دولتها مربوط می شد در دهه اول سلطنت محمدرضا پهلوی کم نبود و به استثنای دکتر محمد مصدق سایر نخست وزیران آن دوره و نیز اکثریتی از وزرای کابینه ها متهم بودند که ارتباطاتی با سیاستگزاران کشورهای انگلیس، شوروی و نیز آمریکا داشته اند. اتهاماتی که چندان هم بی اساس نبود. این روند پس از کودتا نمود بیشتری یافت. سپهبد فضل اللّه زاهدی آشکارا

متهم بود که از سیاست آمریکایی ها پیروی می کند و این موضع گیری از دیدگاه دربار و شاه که عمدتا از سوی بریتانیایی ها حمایت می شدند، چندان خوشایند نبود و در نهایت نیز در زد و بند میان طرفین رقیب، زاهدیِ تاجبخش از نخست وزیری کنار گذاشته شد.(1) حسین علاء نخست وزیر بعدی (1334 - 1336) که در طول دوران طولانی فعالیت سیاسی اش کمتر او را فردی صاحب رأی یافته ایم، ضمن حرف شنوی از شاه، به نظر می رسد در رقابت دو کشور انگلیس و آمریکا در عرصه سیاسی ایران مشی آشتی جویانه ای در پیش گرفته باشد. دوران نخست وزیری چهارساله دکتر منوچهر اقبال (1336 - 1339) که فرصت ابراز وجود بیشتری برای شاه فراهم آورد و خود نیز، در مقام «جان نثار» اعلیحضرت، مطیع تر از آنی بود که در جهت پیشبرد اهداف و خواسته های کشورهای انگلیس و آمریکا در ایران مشکل ایجاد کند و یا شاه را از نحوه عمل و وظایفی که بر عهده او نهاده شده بود، برنجاند. کابینه کوتاه و لرزان جعفر شریف امامی (1339 - 1340 ش) بدون اثرگذاری جدی در عرصه سیاسی کشور جای خود را به دولت دکتر علی امینی داد که آشکارا با برخورداری از حمایت آمریکایی ها، آماده

بود شاه را به چالش فراخواند. همین که، امینی برای حکومت شاه خطرآفرین شد، دو کشور انگلیس و آمریکا، نهایتا به راه حل مقتضی دست یافتند. شاه با پذیرش انجام وظایفی که گمان می رفت آمریکایی ها اجرای آن را ابتدائا توسط اشخاصی نظیر امینی زیبنده تر می دیدند،

لرزش به وجود آمده در پایه های قدرت و سلطنتش را مهار کرد و نهایتا در دوره نخست وزیری اسداللّه علم (1340 - 1342) اختلاف نظر انگلیس و آمریکا بر سر لزوم ابقای