حزب رستاخیز؛ اشتباه بزرگ صفحه 33

کند، حتی اگر پادشاه نالایقی داشته باشد. سازمان حکومت سلطنتی در عین این که بهترین سازمان سیاسی است باید دارای این خصیصه باشد که عنداللزوم بتواند صرفنظر از شخصیت فردی پادشاه به ترقی و تعالی خود ادامه دهد.»(1)

سیطره شاه بر روند قانونگذاری

در دهه دوم سلطنت محمدرضا پهلوی مجلس شورای ملی آسیب بیشتری دید. نمایندگان مجلس شورای ملی که پیش از آن گمان می رفت عمده ترین اهرم تجلی اراده ملی در حیات سیاسی کشور باشند، انتخاب و عملکردشان یکسره تحت سیطره حاکمیت و بالاخص شخص شاه قرار گرفت. دیگر سخن از برگزاری آزاد انتخابات و استقلال نمایندگان مجلس در برابر قوه مجریه و سایر اهرمهای قدرت در کشور کمتر رنگ و بویی از حقیقت داشت. اراده شاه بر تصمیم سازیهای نمایندگان مجلس کمتر مورد تردید قرار می گرفت، تا جایی که

در پایان دوره ده ساله دوم سلطنت وی، مجلس شورای ملی و نمایندگانی که در آن گرد می آمدند به آمالی کمتر از برآورده ساختن خواسته های شاه نمی اندیشیدند.

گازیوروسکی در اشاره به گوشه هایی از ویژگیها و عملکرد مجلس شورای ملی طی سالهای 1332 - 1343 می نویسد:

مجلس [شورا] از زمان تأسیس آن در سال 1906، تقریبا منبع اصلی تلاش همه گروههای اجتماعی برای نفوذ بر حکومت بوده و در زمان های معینی از اختیارات در خور توجهی برخوردار بوده است. به هر حال انتخابات مجلس [شورا ]معمولاً پس از کودتای 1953، زیر سلطه نیروهای امنیتی قرار گرفت و از این روی در این دوره شمار اندکی از کاندیداهای محبوب

مردم به مجلس راه یافتند. همین که شاه کنترل خود را بر حکومت تحکیم بخشید، توانست انتخابات مجلس را به گونه ای مستقیم تر کنترل کرده و در نتیجه مطمئن شود که این نهاد نیز به شخص وی وفادار خواهد بود. پس از آن که در سپتامبر 1963 انتخابات مجلس بیست و یکم به

شدت زیر سلطه قرار گرفت، این مجلس دیگر چیزی جز یک مهر لاستیکی برای تأیید تصمیم های شاه نبود.(2)

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره هجدهم، عمدتا با اعمال نفوذ زاهدی نخست وزیر وقت و طرفداران او برگزیده شدند. چنانکه به نظر می رسید برخی از آنان نسبت به دربار و