حزب رستاخیز؛ اشتباه بزرگ صفحه 67

اقتصادی و نظامی نهفته است.

1- از نظر سیاسی ما استقلال داشتیم، چون من در این مورد از هر جهت مصمم بودم.

2- از نظر اقتصادی ما با تثبیت حاکمیت خود بر نفت به استقلال اقتصادی رسیده بودیم.

3- از نظر نظامی نیز گرچه مسئله تجهیزات برای ما کمی تولید اشکال می کرد، ولی از لحاظ اخذ تصمیم مستقل بودیم.

به این جهت پس از نیل به این سه اصل استقلال، من هیچ نگرانی نسبت به سرنوشتی که در انتظارمان بود احساس نمی کردم. هنگامی که ایران زیر سلطه قدرت های خارجی از جمله انگلستان قرار داشت، من ساعات غم انگیزی را گذرانده ام، ولی اکنون مشاهده می کنم که

انگلستان نه تنها دوست ما شده، بلکه هم طراز ما نیز شده است.(1) انگلستان اکنون کشوری است که ما اگر بتوانیم با مسرت خاطر به آن کمک خواهیم کرد. بنا بر این شما مشاهده می کنید که من روحیه انتقام جویی ندارم. در این مورد باید بگویم که من ذاتا مغرور نیستم، ولی اگر غیر از این بود ما می توانستیم به آسانی نسبت به این موضوع احساس غرور بکنیم.(2)

رویکرد ناسیونالیسم مثبت در سیاست داخلی

همان طور که پیش از این گفتیم در دهه 1330، «ناسیونالیسم مثبت» واژه جدیدی بود که بر

زبان شاه افتاد. این واژه اساسا، جهت مقابله با گروهها و تشکیلات سیاسی و نیز کسانی به کار می رفت که از اندیشه ناسیونالیستی دکتر مصدق و طرفداران او الهام می گرفتند. شاه در صدد بود با ابداع این واژه جدید و ارزیابی آن به عنوان خط مشی مثبتی در برابر سیاست تقابل

گرایانه و منفی مصدق، به اصطلاح تئوری جدیدی را در عرصه روابط سیاسی کشور مطرح سازد.(3) وی به جد معتقد بود که هرگاه طرح ناسیونالیسم مثبت را با موفقیت به اجرا در آورد مخالفان و معارضان جدی داخلی او از صحنه سیاسی کنار گذاشته خواهند شد و نام و یاد آنان

به تدریج از اذهان زدوده می شود.(4)

از دید شاه، در راه تحقق ناسیونالیسم در ایران، حق تقدم البته با پدر تاجدارش بود که با کودتای 1299 ناسیونالیسم را به روشی انقلابی مطرح ساخت و اینک او با بهره گیری از همان

بنیانی که رضاخان ریخت، خشنود بود که امور کشور با روالی رضایت بخش جریان دارد. به طوری که «مراجع صلاحیت دار قانونی» مصدر امور هستند و در این میان، انتقاد «مغرضین»

1- . بدون تردید این گفته های شاه بلوفی بیش نبود و تنها از غرور کاذب او پرده بر می داشت.
2- . همان، جلد نهم، صص 7729 - 7730.
3- . کاتم، ریچارد؛ پیشین، صص 373 - 374.
4- . همان، صص 374 - 383.