حزب رستاخیز؛ اشتباه بزرگ صفحه 8

گرفت و طی دوره شانزده ساله سلطنتش به شیوه ای بسیار ناپسند تداوم یافت.(1) در این دوره،

هیأت دولت و وزراء تحت سیطره مستقیم رضاشاه درآمدند و نماد اصلی مشروطیت، یعنی مجلس شورای ملی، به رغم تداوم حیات ظاهریش مجالی برای نقش آفرینی پیدا نکرد. بدین ترتیب، در حالی که کمتر از 20 سال از عمر انقلاب مشروطیت سپری شده بود با آغاز سلطنت رضاشاه، نظام استبدادی پیشین با چهره ای خشن تر بر کشور چنگ انداخت. اقدامات او در عرصه سیاسی یکسره، در نفی مشروطیت و نادیده گرفتن آزادیهای فردی و اجتماعی متبلور شد. او دیگر خود را در جایگاهی از قدرت و سلطه دیکتاتوری می دید که مجلس شورای ملی را به طویله تشبیه سازد. او طی دوران سلطنتش توانست مقام و موقعیت مجلسی را که چنان حقارت آمیز از آن یاد می کرد، به بدترین وجه تنزل دهد.(2)

در عرصه زندگی اجتماعی و فردی نیز، دیگر از آزادیهای مصرّح در قانون اساسی مشروطیت خبری نبود و نشریات مستقلی که بتوانند اندیشه های آزادیخواهی و مشروطیت را اشاعه دهند، محلی از اعراب نداشتند. غالب افراد و گروههای مشروطه خواه، به تدریج،

سرکوب و از عرصه سیاسی و اجتماعی کشور منزوی شدند و آنان که ماندند نیز دست همکاری با حاکمیت جدید گشودند و به نوعی در تحکیم و تداوم وضعیت جدید سهیم شدند.(3) همچنین، دیگر از احزاب دوران مشروطیت (همانند حزب دموکرات و اعتدالی) اثری وجود نداشت و رژیم بدون در نظر گرفتن مصالح کلی نظام مشروطیت و بی هیچ مانعی، همانند پیشینیانش، با پیشه کردن روشهای غیر اصولی و نادیده گرفتن قواعد سیاسی،

لجام گسیخته کشور را به سوی مطامع خود و بیگانه سوق می داد.

1- . اگرچه، در شرایط بحرانی و پیچیده سیاسی آن دوران، برخی از مورخین و نویسندگان به دلایلی اساسا غیر منطقی، کودتای سوم اسفند 1299 را مثبت ارزیابی کردند و از شخص رضاخان به خاطر اجرای نقشه کودتا تمجید به عمل آوردند؛ این رخداد روند تحولات سیاسی - اجتماعی کشور را به شیوه ای بس تأسف بار در مسیری قهقرایی و انحرافی کشاند که نتایج سوء آن یکی پس از دیگری، در طول دوران سلطنت سلسله پهلوی دامنگیر کشور شد.
2- . برای آگاهی بیشتر از فعالیت مجلس شورای ملی در دوره رضاشاه می توانید به صورت مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره های پنجم تا دوازدهم مراجعه کنید. بر پایه همین صورت مذاکرت مشخص می شود که، به ویژه از دوره هفتم به بعد طرح مسائل سیاسی - انتقادی از مباحثات و سخنرانیهای نمایندگان رنگ می بازد و هیچ بحثی که نشانه نقد نمایندگان از حاکمیت و خصوصا شخص رضاشاه باشد، مطرح نمی شود.
3- . در میان دسته اخیر، کسانی چون سید حسن تقی زاده، حسینقلی خان نواب، حکیم الملک، فروغی و بسیاری دیگر دیده می شوند.