- اشاره 1
- مقدمه 1
- موضوع تحقیق 1
- پرسش های تحقیق 2
- پیشینه تحقیق 2
- انگیزه تحقیق 2
- اهداف تحقیق 2
- ضرورت تحقیق 3
- پیش فرض های تحقیق 3
- فرضیه تحقیق 3
- محدودیت های تحقیق 4
- اشاره 5
- مقدمه 6
- الف: تاریخچه اجمالی انطباق قرآن با علوم تجربی و اعجاز علمی 6
- اشاره 7
- معنای اصطلاحی تفسیر علمی (انطباق قرآن با علوم تجربی) 7
- تفسیر علمی در یک قرن اخیر و علل گسترش آن 12
- جمع بندی و نتیجه گیری: 17
- علم چیست؟ 18
- ب: تقسیم اجمالی علوم بشری: 18
- تقسیم بندی علوم بر اساس روش: 19
- اشاره 20
- دیدگاه اول: 20
- اشاره 20
- پ: آیا همه علوم بشری در قرآن موجود است؟ 20
- دلایل دیدگاه اول: 21
- دیدگاه دوم: 22
- اشاره 24
- جمع بندی و نتیجه گیری: 24
- ت: اهداف اصلی و فرعی قرآن: 24
- بررسی: 27
- فواید ذکر مثالهای علمی در قرآن کریم: 28
- جمع بندی و نتیجه گیری: 29
- اقسام انطباق قرآن با مطالب علمی از جهت شکل و شیوه: 31
- اشاره 31
- اقسام تفسیر علمی بر اساس هدف مفسّر: 31
- ث: اقسام انطباق قرآن با علوم تجربی: 31
- 2. تطبیق و تحمیل نظریات علمی بر قرآن کریم: 32
- 1. استخراج همه علوم از قرآن کریم: 32
- 3. استخدام علوم برای فهم بهتر قرآن: 33
- اشاره 34
- ج: معیارهای تفسیر علمی معتبر: 34
- معیار شناخت مصادیق تفسیر علمی غیر معتبر: 36
- آثار منفی انطباق قرآن با علوم تجربی: 37
- ح: آثار مثبت و منفی انطباق قرآن با علوم تجربی 37
- آثار مثبت انطباق قرآن با علوم تجربی 37
- اشاره 37
- خلاصه و نتیجه گیری: 38
- مقدمه: (تاریخچه) 39
- اول: معنای لغوی واژه ها: 39
- معجزه و واژه های قرآنی آن: 39
- اشاره 39
- الف: «آیه» : 39
- ب: «بیّنه» : 40
- ج: «برهان» : 41
- د: «سلطان» : 42
- ه: «معجزه» : 42
- نقد و بررسی: 46
- جمع بندی و نتیجه گیری: 47
- تفاوت های معجزه با خوارق عادات دیگر 48
- الف: تفاوت معجزه با سحر و اعمال مرتاضان 48
- اشاره 48
- ب: تفاوت معجزه و کرامت: 50
- تناسب معجزه با زمان: 51
- اشاره 52
- ب: معجزه حسّی و عقلی: 52
- الف: معجزه اقتراحی و غیر اقتراحی: 52
- پ: معجزه موقت و دائمی: 52
- الف: آیات تحدّی (مبارزه طلبی) 53
- قسمت اول: تحدّی قرآن کریم (دلیل اعجاز قرآن) 53
- درآمد: 53
- 1. شمول افرادی: 55
- 3. شمول احوالی: 55
- 2. شمول زمانی: 55
- پ: مرجع ضمیر «من مثله» 55
- اشاره 57
- قسمت دوم: دیدگاهها دربارۀ جهت اعجاز قرآن (سرّ مثل نداشتن آن) : 57
- اول: فصاحت و بلاغت: 57
- دوم: سبک و نظم خاص قرآن: 57
- چهارم: معارف عالی الهی قرآن از یک فرد امّی: 58
- سوم: شیرینی و جذبه خاص یا موسیقی خاص قرآن یا روحانیت قرآن: 58
- هفتم: خبرهای غیبی از گذشته و آینده: 59
- ششم: برهان های عالی قرآن: 59
- پنجم: قوانین محکم قرآن: 59
- دهم: ایجاد انقلاب اجتماعی: 60
- نهم: استقامت بیان (عدم اختلاف در قرآن) : 60
- دوازدهم: همه این جهات از اعجاز قرآن است (مگر صرفه) : 61
- یازدهم: صرفه: 61
- قسمت سوم: راز اعجاز قرآن: 65
- اشاره 66
- ذ: انطباق قرآن با علوم تجربی، اثبات گر اعجاز علمی قرآن است. 66
- تذکر مهم: 67
- پاسخ اشکالات: 68
- مصالح و مفاسد احکام: 70
- اشاره 70
- ر: تفاوت حکمت و علت در شریعت: 70
- مقصود از معجزه علمی قرآن: 70
- اشاره 75
- اشاره 76
- 1. آغاز جهان: 76
- نکات: 77
- نظریه های علمی درباره پیدایش جهان: 77
- اشاره 77
- الف: نظریه مهبانگ (انفجار بزرگ) : 77
- ب: نظریه حالت پایدار: 79
- ج: جهان پلاسما: 79
- نکات تفسیری و اسرار علمی آیات: 80
- د: جهان انفجارهای کوچک (کهبانگ) : 80
- بررسی: 86
- اشاره 88
- 2. مراحل خلقت جهان: 88
- مباحث لغوی و اصطلاحی: 90
- الف: یوم در لغت و قرآن: 90
- ب: سماوات و ارض در لغت و قرآن: 91
- اشاره 92
- الف: پیدایش جهان در نظر فلاسفه یونان: 92
- ب: پیدایش جهان از نظر کتاب مقدس (تورات) : 93
- اشاره 94
- مراحل خلقت از منظر قرآن کریم و علم: 94
- ب: آفرینش ستارگان: 98
- ه: سرنوشت زمین: 99
- د: پیدایش زمین و منظومه شمسی: 99
- و: پیدایش حیات در روی زمین (این مطلب را در یک بحث مستقل بررسی می کنیم) 100
- جمع بندی و بررسی: 102
- 3. هفت آسمان و زمین: 109
- اشاره 109
- تاریخچه و دیدگاهها: 109
- اشاره 116
- نکات تفسیری: 116
- پرسش دوم: مقصود از زمین (ارض) چیست؟ 119
- پرسش سوم: مقصود از سبع (هفت) چیست؟ 120
- جمع بندی: 120
- اشاره 121
- پرسش چهارم: مقصود از مثل هم بودن (مثلهن) در آیه چیست؟ 121
- الف: همانند بودن آسمان و زمین در مورد تعداد (عدد هفت) : 121
- پرسش پنجم: مقصود قرآن از واژه «هفت آسمان» چیست؟ 122
- پ: مثل هم بودن در مورد ملکوتی بودن: 122
- ب: مثل بودن زمین و آسمان در مورد معلق بودن و شناور شدن در فضا: 122
- پرسش ششم: مقصود از هفت زمین چیست؟ 124
- بررسی: 124
- اشاره 125
- 4. گسترش جهان: 125
- نکات تفسیری: 126
- تاریخچه نظریه گسترش جهان: 126
- اشاره 126
- الف: انقباض و ایستا بودن جهان: 127
- ب: انبساط و گسترش جهان: 127
- اسرار علمی 128
- بررسی: 130
- اشاره 131
- 5. جاذبه عمومی موجودات: 131
- نکات تفسیری: 132
- تاریخچه: 132
- اسرار علمی 133
- اشاره 133
- ج: اسرار علمی آیه چهارم یُمْسِکُ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضَ أَنْ تَزُولا 136
- بررسی: 137
- 6. خورشید و حرکات آن: 138
- اشاره 138
- نکات تفسیری 139
- تاریخچه: 141
- اسرار علمی: 143
- اشاره 143
- اول: مفسران قدیمی: 143
- اشاره 145
- الف: حرکت انتقالی خورشید در درون کهکشان راه شیری (حرکت طولی) 145
- دوم: مفسران و صاحب نظران جدید: 145
- ب: حرکت انتقالی خورشید همراه با کهکشان: (حرکت دورانی) 146
- ج: حرکت وضعی خورشید به دور خود: 148
- د: ادامه حیات خورشید تا زمان معین: 149
- ه: حرکات درونی خورشید: 150
- بررسی: 151
- تاریخچه: 153
- اشاره 153
- اول: حرکت زمین: 155
- اشاره 155
- بررسی: 157
- بررسی: 159
- بررسی: 161
- بررسی: 163
- بررسی: 166
- بررسی: 167
- جمع بندی و نتیجه گیری: 168
- تاریخچه: 169
- اشاره 169
- مغرب و مشرق از نظر علمی: 170
- اسرار علمی: 171
- تعارض بین تعبیر مشارق و مغارب با واژه مغرب و مشرق در قرآن: 174
- پاسخ تعارض: 174
- اشاره 174
- 8. موجودات زنده در آسمان ها: 178
- اشاره 178
- اسرار علمی: 181
- الف: 181
- اشاره 181
- بررسی: 183
- ب: آیاتی که تعبیر «مشارق و مغارب» و «العالمین» دارد: 184
- بررسی: 185
- ج: آیاتی که تعبیر مَنْ فِی اَلسَّماواتِ و ما فِی اَلسَّماواتِ و امثال آنها دارد: 186
- د: لا یَسَّمَّعُونَ إِلَی اَلْمَلَإِ اَلْأَعْلی 187
- ه: اَللّهُ اَلَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ اَلْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ 188
- جمع بندی و نتیجه گیری: 189
- اشاره 189
- 9. پایان جهان: 189
- نظریه های علمی در مورد پایان جهان: 191
- اول: سرانجام حرکت انبساطی جهان: 191
- اشاره 191
- نکات تفسیر و اسرار علمی: 193
- بررسی: 197
- اشاره 200
- مقدمه: 201
- 1. معجزه القرآن الکریم، دکتر رشاد خلیفه: 202
- الف: موافقان اعجاز عددی قرآن: 202
- اشاره 202
- 3. معجزه القرن العشرین من کشف سباعیّه و ثلاثیه اوامر القرآن الکریم، ابن خلیفه علیوی: 204
- 2. اعجاز قرآن، تحلیل آماری حروف مقطعه، تألیف رشاد خلیفه، ترجمه و ضمائم از سید 204
- 4. المنظومات العددیه فی القرآن العظیم، مهندس مصطفی ابو سیف بدران: 204
- 6. اعجازات حدیثه علمیه و رقمیّه فی القرآن، دکتر رفیق ابو السعود: 205
- 9. تفسیر نمونه، آیه اللّه مکارم شیرازی: 206
- 8. اعجاز الرقم 19 فی القرآن الکریم، بسّام نهاد جرّار: 206
- 11. المعجزه، مهندس عدنان رفاعی: 207
- 14. ماوراء احتمال، عبد الله اریک: 207
- 13. اعجاز ریاضی زوج و فرد در قرآن کریم، کوروش جم نشان: 207
- 12. الاعجاز العددی فی سوره الفاتحه، طلحه جوهر: 207
- اشاره 208
- 1. تسعه عشر ملکا، بیان ان فریه الاعجاز العددی للقرآن خدعه بهائیه، حسین ناجی 208
- 15. من الاعجاز البلاغی و العددی للقرآن الکریم، دکتر ابو زهرا نجدی: 208
- ب: مخالفان اعجاز عددی قرآن: 208
- 2. المعجزه القرآنیه، دکتر محمد حسن هیتو: 209
- 3. اعجاز الرقم 19 فی القرآن الکریم، بسام نهاد جرّار: 209
- بررسی و جمع بندی: 213
- اشاره 215
- اشاره 216
- بررسی لغوی و اصطلاحی: 217
- نکات تفسیری و اسرار علمی: 218
- جمع بندی و بررسی: 223
- نکات تفسیری و اسرار علمی: 225
- اشاره 225
- جمع بندی و بررسی: 228
- اشاره 230
- 3.خلقت انسان اولیه و نظریه تکامل داروین: 230
- تاریخچه بحث تکامل و دیدگاههای دانشمندان علوم تجربی: 231
- تبیین نظریه تکامل و اثبات انواع: 232
- پاسخهای طرفداران ثبوت انواع: 233
- فرضیه تکامل و مسئله خداشناسی: 234
- فرضیه تکامل و پیدایش انسان: 235
- الف:آیاتی که خلقت همه چیز را از آب می داند: 237
- فرضیه تکامل و قرآن: 237
- اول:آیاتی که در رابطه با اثبات نظریه تکامل مورد استناد قرار گرفته است: 237
- اشاره 237
- بررسی: 238
- بررسی: 240
- ب:آیاتی که به سر مرحله خلقت اشاره دارند: 241
- 1.ج:آفرینش انسان از خاک: 243
- بررسی: 243
- ج:آیاتی که به مرحله اول آفرینش انسان اشاره می کند(ماده اولیه): 243
- بررسی: 246
- 2.ج:آفرینش انسان از آب: 246
- بررسی: 247
- 3.ج:آفرینش انسان از نطفه: 247
- د:آیاتی که به مرحله دوم آفرینش انسان اشاره می کند(بعد از شکل گیری انسان و قبل از 248
- بررسی: 249
- ه:آیاتی که به مرحله سوم(انتخاب آدم از بین انسان ها)اشاره دارد: 250
- اشاره 251
- دوم:آیاتی که در رابطه با اثبات نظریه ثبات انواع(فیکسیسم)مورد استناد واقع شده است 251
- بررسی: 251
- الف:آیاتی که خلقت همه انسان را از یک نفس واحد می داند: 251
- بررسی: 253
- ب:آیاتی که خلقت آدم(علیه السلام)را از خاک می دانند: 253
- بررسی: 255
- سوم:آیاتی که قابل انطباق با هر دو نظریه تکامل و ثبات انواع هست: 256
- جمع بندی و بررسی نهایی مبحث نظریه تکامل و قرآن: 257
- بررسی: 257
- تذکرات: 257
- اشاره 258
- 4.زوجیت: 258
- نکات تفسیری: 259
- تاریخچه: 259
- بررسی: 263
- بررسی تعارض زوجیت و بکرزایی: 266
- 5.لقاح(زایا کردن گیاهان و ابرها) 267
- اشاره 267
- تاریخچه: 268
- اسرار علمی: 269
- الف:مقصود لقاح گیاهان است: 269
- اشاره 269
- ب:مقصود لقاح ابرهاست: 270
- ج:مقصود لقاح ابرها و گیاهان است: 272
- بررسی: 273
- اشاره 275
- راز رشد علوم پزشکی در بین مسلمانان: 277
- مقدمه: 279
- اشاره 279
- الف:بهداشت غذائی 279
- 1.دعوت به غذاهای پاک و پاکیزه(طیّب): 279
- نزول: 280
- احکام: 281
- تاریخچه: 281
- بررسی: 282
- تاریخچه: 283
- 2.ممنوعیت غذاهای غیر بهداشتی(خبیث): 283
- اشاره 283
- نزول: 283
- حکمت ها و اسرار: 284
- احکام: 284
- 3.ممنوعیت اسراف در غذا: 285
- اشاره 285
- بررسی: 285
- تبیین موضوع: 286
- نزول: 286
- احکام: 287
- بررسی: 290
- 4.ممنوعیت خوردن گوشت مردار: 290
- اشاره 290
- تاریخچه: 291
- نزول: 291
- احکام: 292
- نزول: 297
- تاریخچه: 297
- 5.ممنوعیت خوردن گوشت خوک: 297
- اشاره 297
- حکمت ها و اسرار علمی: 298
- احکام: 298
- بررسی: 302
- اشاره 303
- 6.ممنوعیت خوردن خون: 303
- نزول: 303
- تاریخچه: 304
- احکام: 305
- حکمت و اسرار علمی: 305
- بررسی: 308
- مراحل برخورد قرآن با شراب خواری: 309
- اشاره 309
- تاریخچه شراب خواری: 313
- الف:آثار شراب خواری در روایات: 314
- حکمت ها و اسرار علمی: 314
- ب:آثار معنوی و اجتماعی: 315
- 2.ضررهای اجتماعی شراب خواری: 315
- 1.خروج شراب خوار از حوزه انسانیت: 315
- 4.ضررهای معنوی شراب خواری: 316
- 3.زیان های اقتصادی شراب خواری: 316
- پ:آثار زیانبار خمر از نظر علوم پزشکی: 317
- الف:الکلیسم و بیماری های عصبی: 319
- ب:الکل و بیماری های گوارشی: 320
- د:الکل و نارسایی های خونی: 322
- ه:الکل و فعالیت های جنسی: 322
- و:الکل و سرطان: 323
- ط:مسائل متفرقه: 324
- ح:الکل و بیماریهای روانی: 324
- بررسی: 325
- ب:بهداشت شخصی(جسمی) 326
- 1.وضو: 326
- اشاره 326
- نکات تفسیری: 327
- تاریخچه: 328
- احکام: 328
- 2.نظام مند کردن نظافت شخصی: 329
- 3.آثار وضو در بهداشت انسان: 329
- 1.حکمت های وضو در روایات: 329
- بررسی: 331
- 2.غسل: 332
- اشاره 332
- تاریخچه: 334
- احکام: 334
- حکمت ها و اسرار علمی غسل: 335
- 1.حکمت غسل در روایات: 335
- 2.اثر معنوی غسل: 335
- 4.آثار اجتماعی غسل: 338
- 5.فواید خاص غسل مسّ میت: 338
- 3.طهارت لباس: 339
- اشاره 339
- تاریخچه: 341
- احکام: 341
- بررسی: 342
- نزول: 343
- اشاره 343
- 4.پاکیزگی محیط زیست: 343
- حکمت ها و اسرار علمی: 344
- احکام: 344
- تاریخچه: 344
- بررسی: 345
- اشاره 346
- ج:بهداشت مسایل جنسی: 346
- نزول: 346
- 1.ممنوعیت آمیزش با زنان در حالت عادت ماهیانه: 346
- تاریخچه: 347
- حکمت ها و اسرار علمی: 348
- بررسی: 352
- اشاره 353
- 2.ممنوعیت زنا: 353
- نزول: 355
- تاریخچه: 356
- حکمت ها و اسرار علمی: 357
- 2.آثار معنوی: 357
- 1.آثار زنا در روایات: 357
- 4.انتشار بیماری های آمیزشی در جامعه: 358
- 3.آثار اجتماعی زنا: 358
- شیوع بیماری های مقاربتی: 359
- 6.روش حکیمانه اسلام در جلوگیری از بیماری های آمیزشی: 360
- بررسی: 362
- اشاره 363
- نزول: 365
- تاریخچه: 366
- احکام: 367
- حکمت ها و اسرار علمی: 367
- بررسی: 368
- اشاره 369
- 4.ممنوعیت استمناء(جلق زدن خودارضائی): 369
- نزول: 369
- احکام: 370
- حکمت ها و اسرار علمی: 370
- 3.آثار زیان بار آن از نظر جسمی: 371
- 2.أثر زیان بار اجتماعی: 371
- بررسی: 372
- اشاره 373
- نکات تفسیری: 373
- اول:آیات قرآن در مورد شفابخشی آن: 373
- دوم:شفابخشی قرآن در بستر تاریخ: 375
- سوم:شفابخشی قرآن از منظر علوم پزشکی: 376
- الف:تأثیرات قرائت قرآن بر کاهش درد،اضطراب و افسردگی: 376
- اشاره 376
- ب:تأثیرات آموزه های قرآن بر بهداشت روانی فردی و اجتماعی بشر: 377
- الف:قرآن و درمان بیماری های روانی و روحی: 383
- نکات تفسیری: 384
- تاریخچه: 384
- 1.عسل: 384
- اشاره 384
- ب:قرآن و درمان بیماری های جسمی: 384
- حکمت ها و اسرار علمی: 385
- 1.عسل و بیماری های پوستی( Dermatolojy ): 388
- 2.عسل و بیماری های گوارشی: 389
- 4.عسل و درمان بیماری های چشم: 391
- 5.عسل و درمان بیماری های زنان و زایمان: 392
- 6.عسل و درمان بیماری های گوش،حلق و بینی: 392
- 8.عسل و بیماری های کلیه: 393
- 7.عسل و درمان بیماری های قلبی: 393
- بررسی: 394
- 2.روزه: 395
- اشاره 395
- نکات تفسیری: 396
- تاریخچه: 397
- احکام: 398
- حکمت ها و اسرار علمی: 399
- 2.روزه موجب تقویت اراده و قوای روحی انسان می شود. 399
- 1.روزه در روایات: 399
- 4.تأثیر روزه در پیشگیری از بیماری ها: 400
- 3.تأثیر مثبت روزه بر بیماری ها: 400
- اشاره 404
- درآمد: 406
- مراحل خلقت انسان: 406
- اسرار علمی: 411
- اشاره 411
- بررسی: 413
- واژه«آب»در لغت: 414
- اشاره 414
- اوّل:مقصود از خلقت انسان از آب چیست؟ 415
- اسرار علمی: 415
- اشاره 415
- بررسی: 419
- دوّم:مقصود از ماء دافق و صلب و ترائب چیست؟ 420
- 1.ماء دافق: 421
- بررسی: 421
- 2.مراد از«صلب»چیست؟ 422
- بررسی: 423
- 3.مقصود از«ترائب»چیست؟ 424
- بررسی: 425
- نتیجه گیری: 428
- سوّم:منشأ منی کجاست(صلب-ظهور)؟ 429
- نکات تفسیری: 429
- بررسی: 432
- اشاره 434
- منی در لغت: 434
- مرحله سوّم:آفرینش انسان از منی: 434
- منی از نظر علم پزشکی: 435
- بررسی: 437
- خلقت همسر آدم(علیه السلام)و عیسی(علیه السلام)و پدیده دو جنسی حقیقی(بکرزائی): 438
- اسرار علمی خلقت آدم(علیه السلام)و عیسی(علیه السلام): 439
- بررسی: 442
- اشاره 444
- مرحله چهارم:خلقت انسان از نطفه: 444
- نطفه در لغت: 445
- نطفه در اصطلاح: 445
- نطفه در قرآن کریم: 447
- اسرار و نکات علمی: 448
- نتیجه گیری: 448
- جمع بندی: 455
- نقد و بررسی: 456
- اشاره 458
- مرحله پنجم:آفرینش انسان از علق: 458
- نزول: 459
- علق در لغت: 460
- اسرار علمی: 460
- بررسی: 463
- نکته تفسیری: 465
- اسرار علمی: 465
- بررسی: 468
- مرحله ششم:آفرینش انسان از مضغه: 470
- اشاره 470
- بررسی لغوی: 471
- اسرار علمی: 471
- جمع بندی: 474
- مرحله هفتم:تصویر و تسویه انسان: 477
- اشاره 477
- دیدگاه لغویین: 478
- نکات تفسیری و اسرار علمی: 479
- بررسی: 482
- اشاره 483
- مرحله نهم:پوشاندن گوشت بر استخوان ها: 483
- مرحله هشتم:شکل گیری استخوان ها: 483
- نکات علمی: 483
- یک اشکال علمی: 487
- مرحله دهم:آفرینش جنس جنین(مذکر یا مؤنث): 490
- اشاره 490
- نکات علمی: 491
- بررسی: 493
- علم به جنس جنین قبل از تولد: 494
- نکات علمی: 495
- جمع بندی و بررسی: 498
«آیه فوق نیز به آغاز خلقت و حرکت کرات آسمانی از جمله حرکت زمین اشاره دارد.» (1)صاحب تفسیر نمونه در ترجمه آیه فوق می نویسد: «در این هنگام به آسمان و زمین فرمود بوجود آیید و شکل گیرید چه از روی اطاعت و چه اکراه» و سپس در توضیح آن می نویسد: «[این آیه]به این معنا نیست که واقعا سخنی با لفظ گفته شده باشد بلکه گفته خداوند همان فرمان تکوینی و اراده او بر امر آفرینش است و جمله «اتینا طائعین» ما از روی اطاعت شکل نهائی به خود گرفتیم، اشاره به این است که مواد تشکیل دهنده آسمان و زمین از نظر تکوین و آفرینش کاملا تسلیم اراده فرمان خدا بود.» (2)علامه طباطبائی (ره) نیز این کلمات (ائتیا-اتینا) را تکوینی می داند و نوعی تعبیرات عرفی برای نشان دادن خلق الهی می داند. (3)
بررسی:
تفسیر مرحوم شهرستانی در اینجا با ظاهر آیه و کلمه «ائتیا و اتینا» تناسب بیشتری دارد و تفسیر صاحب نمونه احتیاج به تقدیر (به وجود آئید-شکل نهائی به خود گرفتیم) دارد که نوعی خلاف ظاهر است. هر چند که دو تفسیر قابل جمع است یعنی می تواند آیه اشاره به ایجاد و حرکت، هر دو باشد. پس حدّ اقل آن است که آیه می تواند اشاره ای به حرکت زمین داشته باشد. 7. وَ اَلْجِبالَ أَوْتاداً (4)«و کوهها را میخ های زمین قرار دادیم.» وَ أَلْقی فِی اَلْأَرْضِ رَواسِیَ أَنْ تَمِیدَ بِکُمْ (5)«و در زمین کوههایی استوار افکند تا شما را نجنباند.»
1- 1) مطالب شگفت انگیز قرآن، ص 35.
2- 2) تفسیر نمونه، ج 20، ص 222-228.
3- 3) المیزان، ج 17، ص 366.
4- 4) نبأ/7.
5- 5) نحل/15 و نیز انبیاء/31 و لقمان/10 همین مضمون را دارند.