پژوهشی در اعجاز علمی قرآن صفحه 217

«و اوست کسی که از آسمان،آبی فرودآورد ؛پس به وسیله آن از هر گونه گیاه برآوردیم.

و از آن[گیاه]جوانه سبزی خارج ساختیم که از آن،دانه های متراکمی برمی آوریم.و از شکوفه درخت خرما خوشه هایی است نزدیک به هم.و[نیز]باغهایی از انگور و زیتون و انار-همانند و غیر همانند-خارج نمودیم.به میوه آن چون ثمر دهد و به [طرز]رسیدنش بنگرید.قطعا در اینها برای مردمی که ایمان می آورند نشانه هاست.»

بررسی لغوی و اصطلاحی:

1.واژه«آب»(ماء)در اصل به معنی هر مایع غیر جامدی است چه آب مطلق باشد یا آب های مضاف(مثل آب میوه )ولی وقتی به صورت مطلق(ماء)استعمال می شود منصرف به آب خالص است. (1)

آب در اصطلاح به مایعی گفته می شود که از دو عنصر هیدروژن(11/1درصد )و اکسیژن (88/9درصد )ساخته شده است و در درجات حرارت پست اکسیژن زیاد جذب می کند یعنی در زمستان بیشتر از تابستان اکسیژن جذب می کند. (2)

2.واژه«دابه»از ریشه«دبّ»به معنی حرکت خفیف و نرم است که در فارسی از آن به جنبیدن تعبیر می شود.

«دابه»شامل انسان و انواع حیوانات مثل حشرات و پرندگان و...می شود.بلکه هر جانداری را که کوچک ترین حرکتی می کند شامل می شود.

البته در قرآن در معنای عام به کار رفته است مثل: ما مِنْ دَابَّهٍ فِی الْأَرْضِ إِلاّ عَلَی اللّهِ رِزْقُها (3)و گاهی در مقابل انسان(حج18/)و مقابل پرندگان(انعام38/)نیز بکار رفته است. (4)

3.واژه«عرش»در لغت به معنای ارتفاع چیزی است و در مقابل«فرش»آمده است.

یعنی چیزی که بالای سر گسترده شده و امتداد دارد.و لذا به سقف خانه عرش گویند و به تخت پادشاهان نیز در هنگامی که بر سر حضار پهن شده و محیط بر آنهاست عرش گویند. (5)

برخی صاحب نظران بر آنند که عرش در قرآن به دو معنا استعمال شده است:

1- (1) ر.ک:مصطفوی،التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،ج 11،ص 220 ماده ماء.
2- (2) دکتر پاک نژاد،اولین دانشگاه و آخرین پیامبر،ج 1،ص 140.
3- (3) هود6/.
4- (4) التحقیق،ج 3،ص 163-164،ماده دبّ .
5- (5) التحقیق،ج 8،ص 85-86،ماده عرش.