مناجات منتظران صفحه 310

قلب یاد کردن از مصائب اهل بیت علیهم السلام است که هم خودش یک عبادت بزرگ می باشد و هم زمینه ساز اجابت دعای انسان می گردد. ما این مطلب را در بخش اوّل کتاب به مناسبت بحث درباره «بکاء» و «تباکی» که از آداب دعا به شمار می آیند، با ذکر ادّله اش مطرح ساختیم.(1) نتیجه اینکه از راه های مُجاز می توانیم رقّت قلب لازم برای اجابت بهتر دعا را در خود و دیگر دعاکنندگان ایجاد نماییم و نباید خود را از این امکان بی نصیب کنیم.

4- تحصیل تقوی و تهذیب نفس

اشاره

مطابق تعالیم نورانی اهل بیت علیهم السلام یکی از شرایط لازم برای اجابت دعا، تقوای دعا کننده و پاک بودن نفس او از آلودگی گناهان است. مطابق حدیثی که در بخش اوّل کتاب از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل کردیم، علّت اجابت نشدن بسیاری از دعاها، خیانت قلبی دعاکننده از هشت جهت می باشد.(2) یکی از این جهات نداشتن خوف واقعی از آتش غضب الهی است. خوف واقعی به فرموده امام سجاد علیه السلام به صرف گریستن از ترس عقوبت خدا، حاصل نمی شود؛ بلکه تنها شرطش داشتن ورع لازم برای بازداشتن انسان از گناهان است.(3) نبودن این چنین خوفی در انسان خیانت قلب شمرده شده و مانع اجابت دعای انسان می گردد. همچنین است بدزبان بودن (بذاء) که مصداق دیگری از ناپاکی قلب انسان می باشد. این هم یکی از موانع اجابت دعا شمرده شده است.(4)

علاوه بر اینها اگر انسان عیوب دیگران را ببیند ولی از عیب های خودش غافل باشد دیگران را به خاطر چیزهایی ملامت کند که خودش به ملامت به خاطر آنها سزاوارتر است، این خصوصیّات هم می تواند مانع اجابت دعا گردد.(5)ن.

1- بخش اوّل، فصل چهارم، ادب پانزدهم از آداب دعا.
2- بخش اوّل، فصل سوم، شرط دوم دعاکننده.
3- بحارالانوار، ج93، ص335، ح25، به نقل از عدّه الدّاعی.
4- بحارالانوار، ج93، ص377، ح18، به نقل از فلاح السّائل.
5- همان، ص376، ح17، به نقل از دعائم الدّین.