خورشید پنهان از منظر قرآن صفحه 103

سوره مبارک عصر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ

وَ الْعَصْرِ (1)إِنَّ الْإِنْسانَ لَفی خُسْرٍ (2)إِلاَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ (3)

به نام خداوند بخشنده مهربان به عصر سوگند، (1)که انسانها همه در زیانند (2)مگر کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند، و یکدیگر را به حق سفارش کرده و یکدیگر را به شکیبایی و استقامّت توصیه نموده اند! (3)

یکی از بزرگترین نعمت های الهی بر انسان، نعمت حیات است. با سرمایه عمر است که می توان به بالاترین درجات صعود نمود و حتی از فرشتگان سبقت بگیرد(1) و این فرصت تا وقتی است که از این نعمت برخورداریم آن چه که مهم است این است که:

اولاً این سرمایه محدود است

و ثانیاً هر لحظه و ثانیه ای که بر ما می گذرد از آن کاسته می شود و به بیان نورانی امیر المومنین علیه السلام «هر نَفَسی که انسان می زند قدمی به اجل خود نزدیک می شود»(2)

اگر در برابر کاسته شدنِ این سرمایه عمل صالح در بستر ایمان از او سر بزند سود کرده در غیر این صورت دچار خسران و ضرر شده است یکی از مفسران می گوید من معنای این سوره را وقتی فهمیدم که در هوای گرم یخ فروشی با صدای حزین فریاد می زد «به کسی که سرمایه اش ذوب می شود رحم کنید»(3) یعنی بیایید و یخ مرا بخرید تا خسارت نکنم.

1- امام علی می فرمایند: «خداوند در فرشتگان عقل قرار داده است بدون شهوت و در چهار پایان شهوت قرار داده است بدون عقل و در انسان هر دو را قرار داده است پس کسی که عقلش بر شهوتش غلبه کند از فرشتگان برتر است و کسی که شهوتش بر عقلش غلبه کند از چهارپایان بدتر است.(تفسیر نور الثقلین ذیل آیه 179 اعراف ج2 ص103

2- «نَفَسُ الْمَرْءِ خُطَاهُ إِلَی أَجَلِه»(نهج البلاغه حکمت 74)

3- «و عن بعض السلف: تعلمت معنی السوره من بائع الثلج کان یصیح و یقول: ارحموا من یذوب رأس ماله، ارحموا من یذوب رأس ماله فقلت: هذا معنی: إِنَّ الْإِنْسانَ لَفِی خُسْرٍ یمر به العصر فیمضی عمره و لا یکتسب فإذا هو خاسر.»( مفاتیح الغیب، ج 32، ص: 278)