حقیقت غیبت از منظر روایات صفحه 16

حکمت

اشاره

جناب راغب در مفردات می گوید:

«اصل آن «حَکَمَ» است، یعنی مانع شدن از چیزی برای اصلاح، به همین خاطر به آن لجام هم گفته می شود، چون «حکمه الدابه» یعنی لجام کردم آن حیوان را، و به لجام کردن «حکمته و حکمت الدابه» هم گفته می شود که یعنی حیوان را به خاطر مصلحتی لجام کردم».(1)

در ادامه، جناب راغب، آیاتی را به عنوان شاهد می آورند و می فرمایند: «و قال تعالی: «و اذکرن ما یتلی فی بیوتکنّ من آیات الله و الحکمه؛(2) خداوند می فرمایند: و از آن همه حکمت و آیات الهی که در خانه های شما تلاوت می شود متذکر شوید.» در تفسیر این آیه گفته شده است؛ «منظور، آنچه از حکمت ها و پندها است که در قرآن آمده است و(3) «ان الله یحکم ما یرید» یعنی آنچه را که خداوند بخواهد حکمت قرار می دهد، و علت آن برانگیختن بندگان برای رضایت به قضای الهی است.(4) و در آیه «من آیات الله و الحکمه؛ از نشانه ها و حکمت های خدا»،(5) آن حکمت، فهم حقائق قرآن است که مختص به پیامبران اولو العزم است و سایر انبیاء به تبع آن به حقایق و حکمت های الهی دست پیدا

1- حَکمَ اصله: منع منعاً لإصلاح، و منه سمیت اللِّجام، حَکمهُ الدابّه، فقیل حکمْته و حکمْت الدابه: منعتها بالحکمه . مفردات الفاظ القرآن، صص251 _ 248، ذیل واژه حکم.
2- احزاب (33)، آیه 34.
3- مائده (5)، آیه 1. قیل تفسیر القرآن، و یعنی مانبّه علیه القرآن من ذلک «ان الله یحکم ما یرید.
4- أیِ: ما یریده یجعله حکمه، و ذلک حثّ للعباد علی الرضی بما یقضیه.
5- احزاب (33)، آیه34؛ از قول سُدی می گوید: هی النبوه یعنی حکمت نبوت است، و قیل: فهم حقائق القرآن و ذلک اشاره الی أبعاضها التی تختص بأولی العزم من الرسل و یکون سائر الانبیاء تبعاًلهم فی ذلک .