- اشاره 5
- تبیین مسأله 6
- ضرورت بحث 8
- پیشینۀ بحث 11
- اشاره 15
- فلسفه 15
- نتیجه 15
- حکمت 16
- اشاره 16
- نتیجه 17
- اشاره 18
- علت 18
- اشاره 19
- عزلت 19
- نتیجه 19
- نتیجه 20
- اشاره 21
- غیبت 21
- اشاره 23
- توقیع 23
- نتیجه 24
- سنت 25
- روش تحقیق 26
- اشاره 27
- چگونگی غیبت 29
- روایات 30
- بررسی سند روایات 34
- بررسی دلالت روایات 34
- اشاره 35
- غیبت شخصیت 35
- بررسی سند روایت 37
- بررسی دلالت روایت 39
- بررسی سند روایت 41
- نتیجه 42
- بررسی دلالت حدیث 43
- بررسی سند حدیث 44
- بررسی دلالت روایت 46
- بررسی سند حدیث 47
- بررسی سند حدیث 48
- بررسی دلالت حدیث 48
- بررسی دلالت حدیث 49
- سند حدیث 50
- بررسی دلالت حدیث 51
- نتیجه 53
- نتیجه 55
- غیبت شخص و شخصیت 57
- شیخیه و غیبت 58
- توضیح 58
- نقد و بررسی 60
- اهل سنت و غیبت 61
- اشاره 61
- نقد و بررسی 63
- مقدمه 63
- اشاره 71
- اشاره 73
- روایات 73
- اول: میزان تأثیر این علل در تحقق غیبت 73
- اشاره 73
- بررسی سند حدیث 74
- نتیجه 77
- بررسی سند حدیث 78
- نتیجه 84
- بررسی سند حدیث 85
- نتیجه 87
- بررسی سند 88
- نتیجه 98
- پاسخ به دو سؤال 99
- 1.علت غیبت، خواست خداوند است یا عمل مردم؟ 99
- 2.فرق غیبت انبیاء وحضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف چیست؟ 102
- روایات 106
- دوم: عهده دار نبودن بیعت 106
- بررسی سند حدیث 107
- نتیجه 109
- نکته 109
- سند 110
- نتیجه 112
- معنای لغوی و شرعی بیعت 119
- بررسی دلالت 119
- توضیح 119
- نقد و نظر 121
- نتیجه 121
- نتیجه 125
- روایات 126
- اشاره 126
- اول: خوف و ترس از قتل 126
- بررسی سند حدیث 127
- نتیجه 130
- نتیجه 132
- بررسی سند حدیث 134
- نتیجه 135
- نتیجه 140
- بررسی دلالت حدیث 147
- نتیجه 151
- امام از چه چیزی می ترسد؟ 155
- پاسخ به سوال 155
- دوم: سلب نعمت امام از قوم ستمگر 159
- اشاره 159
- نتیجه 159
- بررسی سند حدیث 161
- نتیجه 162
- بررسی سند حدیث 163
- نتیجه 164
- بررسی سند حدیث 166
- بررسی دلالت حدیث 167
- نتیجه 168
- نقد و نظر 168
- نتیجه 170
- روایات 170
- نتیجه 172
- بررسی سند حدیث 173
- نتیجه 175
- بررسی سند حدیث 176
- نتیجه 177
- بررسی دلالت حدیث 177
- نقد و نظر 178
- نتیجه 179
- نکته پایانی گفتار 180
- اشاره 180
- نتیجه 183
- روایات 185
- اول: امتحان الهی 185
- اشاره 185
- بررسی سند حدیث 186
- بررسی دلالت حدیث 186
- نتیجه 187
- سند 188
- نتیجه 189
- بررسی دلالت حدیث 190
- بررسی دلالت حدیث 191
- بررسی دلالت حدیث 192
- بررسی دلالت حدیث 194
- بررسی دلالت حدیث 195
- نتیجه 196
- بررسی دلالت حدیث 197
- بررسی دلالت حدیث 199
- بررسی دلالت حدیث 200
- بررسی دلالت حدیث 201
- بررسی دلالت حدیث 202
- بررسی دلالت حدیث 203
- بررسی و دلالت 205
- تفصیل بحث 208
- نظرات بزرگان 209
- نتیجه 212
- الف. قرآن 216
- معانی امر در قرآن و روایات 216
- ب. روایات 216
- دوم: اختلاف مردم 218
- روایات 218
- سند 218
- سند 220
- توضیح 224
- اشاره 226
- سوم: ادبار به حق و استقبال از باطل 226
- نقد و نظر 229
- چهارم: اتمام حجت بر مردم 230
- اشاره 230
- سند 230
- بررسی دلالت حد یث 231
- توضیح 231
- نقد و نظر 232
- مقدمه 233
- اول: اجازه نداشتن در بیان علت 234
- روایت 234
- بررسی سند حدیث 235
- نتیجه: 236
- بررسی دلالت حدیث 236
- دوم: ندانستن، بهتر از دانستن 237
- اشاره 237
- بررسی سند حدیث 239
- بررسی دلالت حدیث 240
- نتیجه 241
- بررسی سند حدیث 242
- سوم: سر الهی 242
- اشاره 242
- بررسی سند حدیث 246
- بررسی دلالت حدیث 247
- نقد و نظر 248
- پاسخ به سؤال 251
- نتیجه 253
[تحمل قدرت آن را ندارید] و از دین گریزان می شوید».
4. «وعسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم والله یعلم و انتم لا تعلمون؛(1)
چه بسیار چیزی را در دوست می دارید و آن برای شما بد است و خدا می داند و شما می دانید».
لذا حکمت الهی در خصوص علت غیبت نیست، بلکه شامل مواردی می شود که بعضی از آنها در قرآن و روایات آمده است. لذا در قرآن می بینیم حضرت خضر از چیزهایی اطلاع دارند که حضرت موسی آن را نمی دانند. البته در این آیات، این نکته زیبا به نظر می آید که اگر انسان صبر کند تا زمان آن فرا برسد، این سختی و عدم تحمل از بین رفته و انسان با جان و دل پذیرای حکمت الهی می شود.
نتیجه
امام عصر علیه السلام بااستناد به این آیه شریفه، پنهان بودن علت غیبت را به نفع ما شیعیان دانسته است و امام رضا علیه السلام در توصیف امام چنین می فرمایند:«الامام... الام البرّه بالولده الصغیر؛(2) او مانند مادری مهربان نسبت به فرزند خردسال خود به است». روایت مذکور تصریح بر این معنا داشته و دلالت آن تمام است. بنابر این روایت، هم از نظر سند و هم دلالت قابل استناد است.
1- بقره (2)، آیه 216.
2- کافی، ج1، ص222.