پژوهشی در علوم قرآن صفحه 105

اختلاف لهجه

اخ_ت_لاف ق_رائت در واق_ع اختلاف در حقیقت کلمه و یا در اعراب کلمات می باشد و با اختلاف لهجه فرق می کند. زیرا م_م_ک_ن اس_ت کسی در اثر داشتن لهجه نتواند یک اعراب را همانند یک عرب زبان ادا کند. چنین فردی در ح_ق_ی_قت می خواهد همان قرائت و اعراب اصلی را تلفظ نماید. لیکن زبان او انعطاف ندارد و قادر ن_یست اعراب اصلی را واضح تلفظ کند. در بین فارسی زبان ها هستند شهرهایی که وقتی می خواهد ام_ام بگویند، امام تلفظ می کنند. مسجد را مسجد تلفظ می کنند. این تلفظ در اثر لهجه است؛ تفاوت در ق_رائت ن_ی_ست.

در زمان رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم هم چنین چیزی وجود داشته است، حضرت این گونه تفاوت ها را مردود نمی دانستند، چه بسا تأیید هم می نمودند، ع_ن اُبَّ_ی بن کعب قال کنت فی المسجد فدخل رجل یصلی فقرأ قرائه فانکرتها ثم دخل رجل آخ_ر ف_قرأ قرائه غیر قرائه صاحبه فدخلنا جمیعاً علی رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم فامرهم رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم فقرءا. فَحسّنَ رسول اللّه شأنهما. (1) «اُب_ی ن_ق_ل م_ی کند من در مسجد بودم که شخصی آمد و شروع به خواندن نماز کرد و نماز را به ق_رائت_ی خواند که من آن را نمی شناختم. آنگاه فرد دیگری که رفیق همان بود آمد او نیز با قرائتی نماز خواند که حتی مثل قرائت فرد قبلی نبود. همه با هم به محضر رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم وارد شدیم. حضرت به آن دو دستور فرمودند قرائت کنند، وقتی قرائت کردند قرائت هر دو را تأیید و تحسین نمودند».

آیا تفاوت قرائت این دو نفر چگونه بوده است که مورد تایید حضرت می باشند؟ احتمال دارد اینها دو ن_وع دی_گ_ر ق_رآن را ق_رائت ک_ردند که هر دو نوع در عین حال واقعاً اختلاف در اعراب بوده است؛ حضرت آنها را تایید نموده است. احتمال دیگر این است که این دو نفر اختلاف لهجه داشته اند و در واقع همان قرائت اصلی را با لهجه خودشان خواندند. به این جهت حضرت هر دو را تأیید نمود. زیرا این ن_وع ت_فاوت اختلاف در قرائت نیست.