پژوهشی در علوم قرآن صفحه 106

احتمال اول در روایت مردود است. زیرا راوی شخصی چون اُبی بن کعب است که نویسنده قرآن بود و قرآن را مانند علی بن ابی طالب علیه السلام و عبد اللّه بن مسعود از اول تا آخر نگاشته بود. و صاحب مُصحف کامل بود (منظور آن مقدار سوره هایی که تا زمان صدور روای_ت نازل شده بودند). وی فردی کاملاً آشنا به شؤون قرآن بود. چگونه قرائتی از قرآن وجود دارد و آن ق_رائت ص_حیح هم می باشد، و آن دو نفر وارد شده آشنا بوده اند، اما فردی چون اُبی که همواره ه_مراه سول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم بود با آن قرائت ها آشنا نبوده است؟!

با توجه به این نکته اح_ت_م_ال دوم در روای_ت تثبیت می شود، که این دو نفر اختلاف لهجه داشته اند. یا اَعراب دور از ح_ج_از بوده اند و یا عجم بوده اند که وقتی قرائت می کرده اند برای مثل اُبی ناشناخته بوده است. اما رس_ول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم چ_ون ت_ش_خ_یص دادند که اینها در واقع اختلاف قرائت نمی باشد، هر دو را تأیید ن_مودند. افزون بر این، این احتمال هم با دلیل عقلی و قاعده اولی در محاوره کلمات و جمله ها را یک مرتبه تلفظ یک اعراب بیشتر نمی پذیرد نیز همخوانی دارد.

م_ش_اب_ه ای_ن روای_ت، روای_ت دیگر از رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم است، فایّ ذلک قرأتم اصبتم فلا تماروا (1)؛ «هرکدام از اینها را قرائت نمودید درست است، بحث و جدل نکنید». ای_ن روای_ات ه_م م_انند قبلی ناظر به اختلاف لهجه است. از این رو این نوع روایات را که اختلاف را تأیید م_ی نماید، می تواند به اختلاف لهجه معنا نمود. با توجه به این نکته روایتی از رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم وجود ندارد که اختلاف قرائت را تأیید نماید.

ائمه علیهم السلام و اختلاف قرائت

اشاره

هنگامی که ق_رائت ه_ای متفاوت خارج از حقیقت قرآن و بر خلاف برهان و بر خلاف سیره رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم ب_اش_ند، م_وض_ع ائم_ه علیهم السلام ن_ی_ز ه_مان موضع رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم خواهد بود. آنها نیز نه تنها ق_رائت ه_ای گ_ون_اگون را تأیید نخواهند نمود، بلکه با آن مقابله نموده و مردم را به قرائت اصلی قرآن رهنمود خواهند نمود.

وقتی به روایات ائمه علیهم السلام مراجعه می شود، آنچه آشکارا از زبان گویای آنها بگوش