پژوهشی در علوم قرآن صفحه 110

زیرا شهرت و مطرح شدن قراء سبع به اواخر قرن سوم، زمان «ابن مجاهد» مربوط است. معنا کردن روایات امام صادق علیه السلام و دیگر ائمه علیهم السلام بر قرائت آنها به عنوان قرائت معروف در نزد مردم، بی اطلاعی از تطورات قراءات و مطرح شدن ق_راء س_بع می باشد. (توضیح بیشتر در این باره خواهد آمد.) بنا براین تحلیل که از روایات مطرح شد، قرائت های گوناگون از قرآن، از نظر ائمه علیهم السلام نیز مردود می باشد.

پدیده اختلاف قرائت

ب_ا ت_وج_ه ب_ه مطالبی که گذشت، قرائت های گوناگون از قرآن خارج از حقیقت قرآن و از نظر ب_رهان و روایات رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه علیهم السلام امری مردود می باشند. گر چه مردود بودن قرائت های گ_ون_اگ_ون دل_یل نمی شود که وجود نداشته باشند. بلکه این پدیدۀ عارضی از همان عهد رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم پ_دی_د آم_ده بود و همیشه نیز وجود داشته است که روایات خود اشاره به این نکته داشتند. در ع_ی_ن ح_ال این قرائات همواره در حاشیه قرائت اصلی بوده اند، هیچ گاه متداول نبوده اند. از قرآن همواره یک قرائت متداول بوده است. و آن قرائت عموم مردم می باشد.

عوامل اختلاف قرائت

اختلاف قرائت انگیزه ها و عوامل متفاوت دارد که برخی از آنها را بررسی می نماییم.

ال_ف: ب_رخ_ی اختلاف ها در اثر اختلاف لهجه است که قاری قرائت اصلی را با لهجۀ خاص خودش قرائت می کند. شنونده آن را غیر از قرائت اصلی می پندارد. این نوع تفاوت، اختلاف قرائت به حساب نمی آید و مورد تأیید رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم نیز بوده است. اختلاف لهجه همان است که روایت موثق از امام صادق علیه السلام می فرماید: ان ال_رج_ل الاع_ج_می من امتی لیقرأ القرآن بعجمیته فترفعه الملائکه علی عربیته. (1) «افرادی از امت من قرآن را با لحن عجمی قرائت می کنند، فرشتگان به عربی می پذیرند».

ب: ن_وع دوم اشتباه و خطا در قرائت است. که شخص در اثر عدم آشنایی با قرائت اصلی،