پژوهشی در علوم قرآن صفحه 136

محکم و متشابه

پیدایش این بحث

ب_ح_ث از م_ح_ک_م و متشابه از جمله بحث های علوم قرآنی است که نه تنها قرآن منشأ پیدایش آن م_ی ب_اش_د، ب_لکه قرآن به این نکته تصریح نموده است. قرآن آیه های خویش را به دو دسته «محکم» و «متشابه» تقسیم نموده است، ه_و ال_ذی ان_زل ع_ل_یک الکتاب منه آیات محکمات هُنَّ ام الکتاب و اُخر متشابهات فاما الذین فی ق_ل_وب_هم زیغ فیتبعون ما تشابه منه ابتغا الفتنه و ابتغاء تأویله و ما یعلم تأویله الا اللّه و الراسخون فی العلم یقولون آمنا به کل من عند ربنا و ما یذکّر الا اولوا الالباب. (1)

«خ_دای س_ب_ح_ان خدایی است که بر تو (رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم) کتاب فرود فرستاد که برخی از آیه ها آن م_ح_کم، که مرجع کتاب هستند می باشند. برخی دیگر متشابه هستند. آنان که در قلب و روحشان انحراف است، متشابه را پیروی می کنند تا فتنه انگیزی نموده و طلب تاویل (تفسیر به رأی) بنمایند! در حالی که تاویل قرآن را جز خدای سبحان و ژرف نگران در دانش نمی دانند. هم آنان که می گویند م_ا ق_رآن را ب_اور داریم. همۀ آن از جانب خدای سبحان و پرورش دهنده ماست. به این نکات عمیق تنها خردمندان توجه دارند».

ای_ن کریمه از آیه های محکم قرآن است. به معارف عمیق قدسی رهنمود است. و راه یافتی است برای ب_ه_ره وری از ق_رآن. در این فراز از بحث به موضوعاتی چون معنای محکم و