پژوهشی در علوم قرآن صفحه 147

نیازهای فرزند اس_ت. و هر شهر یا چیزی که نسبت به سایرین نوعی مرکزیت داشته باشد که برای رفع مشکلات و ن_ی_ازه_ا ب_ه آن_ج_ا رجوع می شود، «ام» نامیده می شود. چنان که مکه که مرکز وحی و رفع نیازهای م_ع_نوی و انسانی کره زمین است، «ام القری» نامیده شده است، هذا کتاب انزلناه مصدق الذی بین یدیه و لتنذر ام القری و من حولها، (1) «این کتابی است که فرود فرستادیم تا وحی هایی که در دسترس رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم است، تصدیق کند و ام القری، و کسانی را که در اطراف آن هستند، از خطر ها بیم دهد.» و م_اک_ان رب_ک م_ه_ل_ک ال_قری حتی یبعث فی امها رسولاً، (2) «خدای سبحان هیچ گاه منطقه ای را هلاک نمی کند، تا این که در مرکز آن پیامبری را مبعوث نموده باشد».

آی_ه ه_ای م_ح_کم هم مرجع برای متشابهات هستند و چون مراتب احکام آیات محکم تفاوت دارند ب_رای آی_ه ه_ای دی_گر محکم نیز می توانند مرجع و مبین باشند. تا از هر گونه خطر انحراف مصون بمانند.

بر این اساس راه تفسیر متشابهات بازگشت دادن آنها به دامن محکمات است. تفسیر و تأویل متشابهات بر تمام افراد ربانی که قلب سلیم دارند، ممکن است، منظور از تأویل در آیه هم همان تفسیر صحیح از متشابهات است. یعنی بازگرداندن آنها به محکمات.

خطر پیروی از متشابهات

آیه های متشابه اگر به محکم باز گردانده نشوند، مفهوم شبهه انگیزدارند. زیرا ت_شابه به باطل دارند. از این نکته روشن می شود که پیروی مفهوم متشابه بدون بازگشت به دامن محکم، دامی خطرناک می باشد. انسان سالم و انسان حق باور همواره خود را از این خطر دور نگه می دارد. اما انسان منحرف و مریض و انسانی که دنبال بهانه برای تفسیر به رأی قرآن می گردد، دی_ن س_از، دی_ن پرور و مذهب تراش است (و نه دین باور) به دنبال آیه های متشابه می رود و مفاد ری_ب آور آن را می گیرد و موجب انحراف دیگران نیز می گردد.