پژوهشی در علوم قرآن صفحه 16

دو دیگر این که وحی یک آموزه فرابشری است و تحلیل صحیح از وحی خود آیه های قرآن می باشند، که آن را تعلیم قدسی که پیامبر در آن نقش ندارد معرفی می کنند.

سوم این ک_ه وح_ی چ_ون ه_مانند علم حضوری است، ویژگی های علم حضوری را در مرتبه بالا دارد و به همین خاطر خطا و ن_س_ی_ان و تردید، در آن راه ندارد. بر این اساس تحلیل های دیگر از وحی مانند تدبیر عقلانی یا عرفانی و یا ت_ج_ربه، آموزه انسانی و امثال این ها مردود خواهد بود. و نیز افسانه هایی که پیامبر را مردد در نبوت خویش دانسته، که حضرت وحی را با القاء شیطانی اشتباه می کرده است، بی اساس خواهد بود.

تحلیل های ناسازگار از وحی

روش ص_ح_ی_ح در ت_ح_ل_ی_ل وح_ی زب_ان خود وحی است که به برخی آیه های آن اشاره شد. در این راس_تا مبانی و تحلیل های غلط نیز اظهار شده است، که به لحاظ اهمیت موضوع برخی از آنها یادآوری می شود.

ب_رخ_ی وح_ی را ن_تیجه سیر و سلوک و مکاشفات درونی پیامبر می پندارند، که پیامبر در اثر صفای باطنی و اعتدال مزاج، قلب و روح او به مرحله شهود و مکاشفه رسیده یعنی خدای سبحان از بیرون ب_ا پیامبر سخن نمی گوید، بلکه چون قلب پیامبر زلال و منور می شود از درون مظهر چشم و گوش الهی شده و وحی او همان الهام ها و مکاشفات درونی وی می باشد. از این تحلیل، تعبیر به «درک عرفانی» می نماید.

این دیدگاه را به برخی عرفا و ص_وف_ی ه_ای م_س_لمان نسبت می دهند. البته درعبارات برخی افراد منحرف و در واقع ملحد و ت_وج_ی_ه گ_ر وحی نیز چنین سخنانی دیده می شود که وحی را «خود گوش» پیامبر دانسته که از درون ب_رگرفته بر او نازل می شود. شرح کوتاه در این باره در بخش سبک شناسی و روشهای همین نوشتار آمده است. (1)

برخی دیگر وحی را نتیجه رشد عقل استدلالی و برهان پیامبر پنداشته اند! که دراثر ارتباط با «عقل فعال» می تواند چنین معارفی را دست پیدا کند؛ یعنی پیامبر چون فردی سرشار از عقل و ذکاوت است، در اثر رشد عقلانی و ارتباط با عقل فعال معارف را از