پژوهشی در علوم قرآن صفحه 163

کان لعلی علیه السلام ثلاث لو کانت لی واحده م_ن_ه_ن کانت احب الیَّ من حُمُر النِعم تزویجه فاطمه (سلام الله) و اعطاءه الرایه یوم خیبر و آیه النجوی. (1) «ع_م_ر اع_ت_راف م_ی کند که علی علیه السلام به سه فضیلت و برتری نائل شده است که اگر یکی از آنها نصیب من می شد، نزد من برتر بود از شترهای سرخ موی، یکی ازدواج با فاطمه علیه السلام دیگری پرچم دار بودن سپاه رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم در جنگ خیبر و سومی آیه نجوی.»

در ه_ر صورت تنها موردی که می توان پذیرفت که در قرآن نسخ واقع شده است، آیه نجوا می باشد و اگر برای این نسخ که حکم ابتدا به صورت کلی و همیشگی بیان شد ،آن گاه نسخ انجام گرفت ح_ک_م_ت_ی ج_ز روشن شدن برتری علی علیه السلام بر دیگران برای چندمین بار نبود، برای سخن حکیم ک_ف_ای_ت م_ی نماید. افزون بر این که این گونه احکام اگر نسخ هم نمی شدند چون بعد از رحلت رس_ول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم م_وضوع آنها منتفی می شد، زمان حکم نیز به پایان می رسید. همانند سایر خصائص ال_ن_ب_ی، م_ان_ن_د ح_رم_ت ن_ک_اح ب_ا ه_م_سران رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم و لا ان تنکحوا ازواجه من بعده أبدا، (2) «شما هرگز نباید با همسران او بعد از وی ازدواج کنید.» بعد از رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم ازدواج با همسران او برای همیشه حرام است. ک_ه ب_ا رح_ل_ت زن_ان پ_ی_ام_بر موضوع حکم از بین می رود. در عین حال این گونه آیه ها یک پیام همیشگی دارند و آن حفظ حرمت برای مقام والای رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم می باشد و شاید مصلحت جعل و اع_ت_ب_ار اینگونه احکام که بعد از مدت کوتاهی نسخ می شوند در تحقق طبیعی عمل به آن می باشد. یعنی تنها برخی از مکلفین آن را انجام دهند، نه همه مکلفین در هر زمان. یعنی اگر طبیعی مکلف هم انجام دهد، (برخی از آنها) مصلحت تأمین شده است.

آنچه در این بخش گذشت.

در این بخش از نوشتار شیوه های قانون گذاری و ابلاغ آن گوش زد شد. و این نکته بررسی شد که نسخ در دین و شریعت الهی راه دارد. در ضمن بحث انواع نسخ و اقسام