پژوهشی در علوم قرآن صفحه 168

زی_ب_ا سخن و سخن زیبا گفتن با مراحل خاص خودش به گونه ای است که تا در محدوده بشری اس_ت، ام_ک_ان آف_ری_دن زیباتر از آن و مقابله با آن وجود دارد. هر سخنوری در هر مرحله از زیبایی های س_خ_ن، س_خ_ن زیبا بگوید دیر یا زود زیبایی آن زدوده و مشمول مرور زمان و مغلوب زیبایی های دیگران قرار خواهد گرفت. تحولات فرهنگی آن را جایگزین می نماید، زیرا زیبایی هنر انسان روند ت_ک_ام_ل_ی دارد و در وادی ه_ن_ره_ای ان_سانی دست بالای دست بسیار است، و فوق کل ذی علم ع_ل_یم (1)؛ «برتراز هر دانا داناتری است.»

اما وقتی از محدوده بشری گذشت و نوبت به آف_ری_دگ_ار س_خ_ن و زی_ب_ای_ی، ک_ه زیبایی محض است رسید، آن گاه دیگر توان زیباتر از آن وجود نخواهد داشت. زیرا او آن چنان زیبا در سخن خود تجلی می نماید که دیگران، نه بُلَهای بشر، بلکه فُصحا و ان_دیشوران در مقابل او گنگ و خاموش خواهند شد. زیرا که دست خدا بالای دست هاست. یداللّه ف_وق ای_دی_ه_م (2)؛ «ق_درت خ_دا بالاترین قدرت هاست» این مرحله از سخن «اعجاز» نامیده می شود که یارای مقابله را از همگان گرفته است.

فراخوانی قرآن

ق_رآن ب_رای اثبات اعجاز خویش همه را فرا می خواند و می گوید اگر این سخن از جانب جن یا از س_وی انس است، تمام جن و انس را جمع کنند و مثل قرآن بیآورید. این فراخوانی قرآن در هر زمان ب_رای ه_م_گ_ان م_طرح است. زیبایی و اعجاز قرآن در آن حدی است که با اطمینان خاطر همواره دی_گ_ران را ف_را می خواند که همانند قرآن سخن بگویند. اما کسی را توان مقابله با آن نیست. زیرا بیان و سخن قرآن آن چنان منسجم و هماهنگ و استوار است که توان مقابله را از همگان گرفته است.

در سخن الهی هیچ گونه تجدید نظر راه ندارد و کوچک ترین جابجایی آن را از زیباترین سخن بودن بیرون می برد. همان طوری که در کلمات وجودی هستی امکان