پژوهشی در علوم قرآن صفحه 172

صرف وقت در این گونه موضوعات جز تضییع عمر ثمری ندارد.

اعجاز مثل این می ماند که مصالح ساختمانی در اختیار چند نفر باشد. یکی از آنها اسطبل زشتی ب_رای چ_هار پ_ایان بسازد و دیگری آلونکی تنفر آمیز بنا کند و سومی ساختمان نسبتاً زیبایی بسازد و معماری با تهیه نقشه صحیح و زیبا، شکیل ترین و مستحکم ترین مجتمع مسکونی را با استفاده از همان مواد ساختمانی بنا کند که مجهز به تمام تجهیزات و تأسیسات رفاهی مدرن، نور مناسب و تهویه کافی و ه_وای ل_ط_یف و فضای سبز مکفی، در آن پیش بینی شده و به بهترین شکل آن را تزیین و آرایه نموده باشد؛ به طوری که مزیت ها و محسنات آن مشمول مرور زمان نشود و مغلوب هیچ زیبایی که در پ_ی_ش خ_واهد بود نگردد. زیرا او با آگاهی از زیباییهای موجود و آینده این هنر را پدید آورده است در این صورت است، ک_ه ف_راخ_وان_ی دی_گ_ران و ه_مانند طلبی فرض صحیح خواهد داشت. شما هم که مواد اصلی در اختیارتان قرار دارد، اگر در وحی بودن قرآن تردید دارید همانند آن سخن بگویید.

حقیقت اعجاز

ق_ان_ون علیت در نظام هستی اصلی خدشه ناپذیر است. آنچه هستی محض نیست و موجود ممکن است، مشمول نظام علیت است. تنها موجودی که کمال محض و حقیقت وجود است و وجودش ذات_ی است، از این اصل بیرون است. در عالم ماده نیز نظام علیت امری مشهود است که پدیده ای از پ_دی_ده دی_گر به وجود می آید. مانند روشنایی از تابش آفتاب، گرما از آتش. البته ممکن الوجود علت ممکن وجود دهنده نیست. زیرا معطی الوجود تنها علت العلل و خدای سبحان است، لیکن منظور از نظام علیت در ممکنات همین مقدار است که پدیده ای در پدید آمدن دیگری مؤثر باشد.

گر چه علت پدیده ها همواره آشکار نیست. چه بسا برخی علت ها از چشم رس انسان دور باشد، لیکن پ_نهان بودن علت ناقض نظام علت و معلولی نیست. بنا براین علت ها گاهی آشکار و گاهی پنهان، گ_اه_ی به صورت طبیعی مؤثر واقع شده و عمل می کند و گاهی به صورت غیر طبیعی و دفعی. اگر علت آشکار یا پنهان به صورت طبیعی فعال شود و عمل