پژوهشی در علوم قرآن صفحه 185

فاذا انزلنا علیها الماء اهتزت و ربت ان الذی احیاها لمحی الموتی. (1) «زمین را می بینی که خاشع و آماده پذیرش است، و هنگامی که آب بر آن نازل کردیم حرکت کرد و ب_الا آمد (سر سبزی زمین که گیاهان بالا می آیند)، آن کس که زمین مرده را زنده کرد انسان های مرده را نیز می تواند زنده کند».

ام_ا هنگامی که می خواهد توجه انسان را به یک ویژگی دیگر معطوف کند، و بگوید که این مرده و زندگی زمین یک مرتبه نیست بلکه همواره تکرار می شود. و تکرار این صحنه در هر سال دیگر ه_ی_چ گ_ونه تردیدی در مورد معاد و زنده شدن مرده ها نمی گذارد. در این مقام از واژه «هَمَد» که م_عنای طفأ است استفاده می کند. هَمَد یعنی چیزی که آتش داشته و خاموش شده، و تری الارض ه_ام_ده فاذا انزلنا علیها الماء اهتزت و ربت و انبتت من کل زوج بهیج (2) «زمین را می بینی خاموش شده است (زنده بوده و خاموش شده) وقتی آب بر آن فرود آوردیم بالا آمد و رویانده از هر گیاه جفتی که ابتهاج و لذت آور است». این صحنه ها بارها تکرار می شود؛ چگونه شما که این صحنه ها را می بینید در معاد تردید می کنید؟!

ب _ انتخاب اعراب

اع_راب ن_س_ب_ت ب_ه حروف افزون بر این که همانند لباس نسبت به بدن پوشش به حساب می آید، گ_اهی موجب تغییر معنا نیز می شود. اعراب مناسب و هماهنگ موجب زیبایی در ادای الفاظ شده به جامۀ متناسب با اندام می ماند. در م_واردی ه_م ت_غییر یک اعراب موجب تغییر کلی در معنا می شود مانند قَدَرَ، یقدِر از قَدر، به معنای ت_ق_دی_ر و اندازه است، اما قَدَر یَقدُرُ، از «قدرت» به معنای نیرو و توان است.

در ماجرای حضرت یونس علیه السلام می فرماید: فظنّ ان لن نقدر علیه (3) «گمان کرد (یونس) بر او سخت نمی گیریم». ی_عنی ان لن نضیق علیه و مانند: اللّه یبسط الرزق لمن یشاء و

1- فصلت، 39.
2- حج، 5.
3- انبیاء، 87.