پژوهشی در علوم قرآن صفحه 201

بخش دوم: سخن زیبا

ابعاد معارف قرآن

تاکنون محور سخن پیرامون زیبای های ظاهر سخن بود؛ گرچه به محتوای آن نیز اشاره می شد. در این بخش محور سخن، «سخن زیبا» بودن و اعجاز محتوایی قرآن است. محتوای قرآن که از سوی م_ل_ک_وت و وح_ی ال_ه_ی م_ی ب_اش_د، در ابعاد گوناگون معارف انسانی اعجاز است. یعنی در بعد معارف، احکام و ایدئولوژی، اخلاق، حکومت و سیاسیت، حقوق اجتماعی و اقتصادی و ... دستاوردهای وح_ی اع_ج_از است، یعنی معارف الهی به نوعی است که در فکررس علوم و دانش بشری نیست و انسان بدون استمداد از وحی هرگز به آنها راه ندارد.

ابعاد انسان

ان_سان از لحاظ ظرفیت و استعداد فراگیری موجود بی نهایت است. ظرفیت انسان از تمام موجودات هستی حتی از فرشتگان مجرد الهی فراتر است. که شناخت انسان بدین نحو تنها توسط وحی ممکن است و بدون وحی کسی قادر نیست این چنین ابعاد وجودی انسان را ارائه دهد. قرآن در مورد ظرفیت فراگیری انسان می فرماید فرشتگان در هنگام آفریدن انسان در اندیشهبودند که انگیزه آفرینش این موجود چیست، حتی هنگامی که از اراده و مقصد خدا در این رابطه اطلاع یافتند در محضر الهی سؤال کردند که برای چه انسان می آفرینی، اتجعل فیها من یفسد فیها «آیا کسی را در زمین قرار می دهی که فساد به پاکند».

خدای سبحان در پاسخ فرشته ها فرمود من چیزی می دانم که شما به آن آگاهی ندارید، اِنی اَعلم م_ا لا تعلمون (1) و آن موضوع ظرفیت فراگیری انسان است. شما هم اگر به این حقیقت آگاه شوید دیگر چنین سوالی نخواهید کرد. و عَ_َّل_م آدم الاس_م_ا ک_ل_ه_ا ث_م ع_رض_ه_م ع_ل_ی ال_م_لائک_ه ف_ق_ال ان_ب_ؤن_ی باسماء هؤلاء ان کنتم صادقین (2) «آدم را از تمام حقایق آگاه