پژوهشی در علوم قرآن صفحه 208

است. این خود نوعی اعجاز محتوایی قرآن است که با آگاهی از واقعیات و ارزشها و شناخت گروه ها موضع ثابت اتخاذ می کند.

اف_زون ب_ر ح_قوق اجتماعی و سیاسی جامعه اسلامی، برای انسانها از آن بعد که انسان هستند با هر مرام و مسلک حقوق قایل است و این حقوق را محترم می داند. ایجاد روابط انسانی حسن معاشرت و اح_ت_رام م_ت_قابل و پای بند بودن به مواثیق و تعهدات بین المللی از جمله اصول استراتژیک اسلام است.

قرآن و حقوق انسانی

اشاره

ای_ج_اد روابط و برخورد عاقلانه و عادلانه با انسان ها پایه و اساس روابط سیاسی اسلام است. قرآن با یک جمله موضع خود را که ثابت و استوار است تبیین می کند، قولوا للناس حسناً (1) «با مردم به نیکی برخورد کنید». ب_ا م_ردم در ه_ر مرام مسلک که هستند در برخوردهای اجتماعی، سیاسی، حقوق انسانی را رعایت کنید.

این اصل را علی بن ابی طالب علیه السلام در مورد والی و حاکم اسلامی این چنین تبیین می کند:.و أش_ع_ر قلبک الرحمه للرعیه ... فانهم صنفان اما اخ لک فی الدین او نظیر لک فی الخلق (2) «قلب خویش را مأوای رحمت به مردم قرار ده و نسبت به آنها مهربان باش زیرا مردم دو گروهند یا برادر دینی تو هستند و یا اگر مسلمان هم نباشند همانند تو انسان می باشند.» حق انسانی آنها باید رعایت شود. و می فرماید: و انصف الناس (3) «با مردم به انصاف رفتار کن».

پیمانها

از ج_م_ل_ه دی_دگ_اه های ثابت قرآن در برخورد دیگران رعایت پیمان هاست. قرآن قراردادها را در زمینه های گوناگون محترم می شمارد و به عنوان یک ارزش و حقوق عمومی پایبند به آن هاست. حتی اگر قرارداد سیاسی با دشمن هم که باشد اجازه نقض

1- بقره، 83.
2- نهج البلاغه، عهدنامه مالک اشتر.
3- همان.