پژوهشی در علوم قرآن صفحه 219

اگر امت اسلامی این معیارها را نصب العین خود قرار دهد به طور قطع عظمت و مجد خواهد یافت. اگر امت اسلامی این اصول را در سیاست خود ملاک قرار دهد هرگز زیر سلطه کفار معاند نخواهد رفت. افسوس بر اوضاع اسف انگیز حاکم بر امت اسلامی، و به امید آن روزی که این ارزشها مورد توجه قرار گیرد.

اعجاز و دانش بشر

م_وض_وع_ات_ی که در حیطه دانش بشر است همواره مورد کاوش بشر قرار گرفته و در بسیاری از موارد بر اسرار پدیده ها اطلاع حاصل شده است. در محدوده دانش بشری پژوهش و تحقیقات فراوان شکل گرفته است. لیکن بسیاری از دستاوردهای دانش بشری فرضیه های علمی می باشند که ب_ع_د از س_ال ه_ا ت_ح_ق_یق هم به بار نمی نشیند، زیرا قلمرو دانش بشری نه از ویژگی فراگیری برخوردار است و نه انطباق قطعی بر واقعیات دارد. به همین لحاظ بسیاری از باورهای آن در حد پ_ن_دار است، که بی پایگی آن با تحقیق روشن می شود. چه بسیار زمان هایی که باوری به عنوان امر قطعی تلقی می شود، آنگاه بی پایگی آن آشکار می گردد. دستاوردهای دانش بشری همواره در نوسان است. گرچه دانش بشری نیز از اظهارنظر قطعی ب_ی ب_ه_ره ن_یست.

قرآن کتابی نیست که اظهار نظرهای علمی را مقصد اصلی قرارداده باشد. زیرا م_وضوع قرآن انسان است و سخن اصلی قرآن در مورد ابعاد وجودی و رهنمودهای انسان می باشد. در ع_ین حال از پدیده های هستی سخن دارد، اظهار نظرهای علمی نیز در قرآن وجود دارد، که از چ_گونگی پیدایش نظام هستی و نیز چگونگی تدبیر و راز و رمز آن، برای رهنمون ساختن انسان به مبدأ هستی سخن گفته است.

اظ_ه_ار نظر قرآن در مورد پدیده ها این ویژگی را دارد که چون از منبع علم و آگاهی الهی است، همواره منطبق با واقع می باشد، هیچ گاه خطا و اشتباه در آن راه ندارد و اعجاز آن هم به همین جهت است.