پژوهشی در علوم قرآن صفحه 22

ب: وحی با واسطه

قسم دوم، وحی با واسطه است که توسط جبرئیل یا موجود دیگری بر پیامبر تجلی پیدا می کند و پیامبر صدایی که وحی را ت_لاوت می کند از فرشته یا درخت و یا چیز دیگر می شنود، نزل به الروح الامین علی قلبک لتکون من المنذرین (1)؛ «فرود آورد به قلب تو آن را روح الامین تا این که تو مردم را از عقاب الهی بیمناک کنی». ای_ن نوع وحی، وحی با واسطه است حال واسطه ممکن است فرشته باشد، یا درخت یا چیز دیگر که به این ویژگی ها در آیه دیگر اشاره شده است، و م_ا ک_ان لبشر ان یکلمه اللّه الّا و حیاً او من وراء حجاب او یرسل رسولاً فیوحی باذنه ما یشاء انه علیٌ ح_ک_ی_م (2)؛ «خدا با بشر سخن نمی گوید، مگر از سه راه: وحی (وحی لدنی) یا از پشت پرده (م_ان_ن_د درخ_ت که وحی از طریق آن بر موسی علیه السلام متجلی شده) (3) و یا با فرستادن رسول و فرشته وحی».

ه_ر دو ط_ری_ق ب_ه نوعی مطمئن است که به هیچ وجه انحراف در آنها راه ندارد و وحی را سالم از خ_دای س_ب_حان گرفته و حفظ کرده و سالم به گوش مردم ابلاغ می کند، عالم الغیب فلا یظهر علی غیبه احداً الا من ارتضی من رسول فانه یسلک من بین یدیه و من خلفه رصداً لیعلم ان قد ابلغوا رسالات ربهم (4)؛ «خدای سبحان عالم به غیب است و بر غیب خویش کسی را آگاه نمی کند، م_گ_ر ک_سانی که مورد پسند و رضایت او باشند. آنگاه وقتی او را (پیامبر را) از غیب آگاه م_ی ک_ن_د در اط_راف او نگهبانانی می گمارد تا بداند که پیامبران وحی را سالم به گوش مردم رسانده اند».

وح_ی ب_ا ح_ف_ظ حراست نگهبانان الهی صیانت دارد، هم در مرحله گرفتن وحی هم در

1- شعراء، 194.
2- شوری، 51.
3- فلما أتها نودی من شاطی الوادل الایمن البقعه المبارکه من الشجره ان یا موسی انی انا الله رب العالمین (قصص، 30) «هنگامی که موسی به آن درخت نزدیک شد، از جانب وادی ایمن در آن بارگاه مبارک از آن درخت مقدس ندایی رسید که ای موسی هوش دار که منم خدای که پرورش دهنده جهانیان هستم.»
4- جن، 28.