پژوهشی در علوم قرآن صفحه 227

زبان قرآن

اشاره

س_خ_ن از زب_ان و شیوه های گفتاری قرآن از دیرباز تحت عناوین معانی بیان و ادب_یات مطرح بوده است. لیکن طرح این بحث با سبک و شیوه نوین از موضوعاتی است که تازگی ب_ه ج_مع موضوعات علوم قرآنی پیوسته است.

بر اساس آیه مبارکه و ما أرسلنا من رسول الا بلسان قومه، (1) «هیچ پیامبری را مبعوث نکردیم، مگر به زبان قومش» س_ؤالات_ی در اطراف موضوع «زبان قرآن» طرح شده است. مانند این که زبان قوم چیست؟

اصولاً زبان چ_ه ویژگی هایی دارد؟ آیا به زبان قوم سخن گفتن تأثر از فرهنگ قوم است؟

و آیا قرآن در برخی از م_وارد ب_ازت_اب ف_ره_نگ زمانه خویش می باشد؟

و آیا آیات قرآن که به زبان قوم رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم م_ی باشد، مخاطب قرآن چه کسانی هستند؟ آیا قرآن متأثر از دانش و باورهای مخاطبان خود است؟

آیا قرآن در مورد باورهای مخاطبان خود تسامح کرده است؟ و یا باورهای غلط را پذیرفته است؟! یا بی تفاوت از کنار آن عبور کرده است؟! و آیا اصولاً زبان قرآن زبان توأم با تسامح و اغماض است؟

و آیا اگر قرآن بازتاب فرهنگ زمانه خویش ب_اش_د، ب_ا ج_ه_ان_ی ب_ودن آن س_ازگار است؟ و مانند این گونه سؤال ها.

جهت پاسخ به این گونه س_ؤال ها قبل از ورود به اصل بحث، سخن را از برخی محورهایی که جنبۀ زمینه سازی دارند، شروع می کنیم.