پژوهشی در علوم قرآن صفحه 230

رهنمود ب_اش_د، ان_ا جعلنا ق_رآناً عربیاً لعلکم تعقلون و انه فی ام الکتاب لدینا لعلی حکیم، (1) «ما قرآن را عربی قرار دادیم تا در فکررس شما باشد. شاید در آن تدبیر و اندیشه کنید و الا حقیقت قرآن در ام الکتاب در نزد ماست و بلند مرتبه و حکیمانه است». بدین جهت حقیقت وحی، برای ایجاد انس با انسان مادی در قالب الفاظ در می آید.

سخن و مخاطب

وق_تی ارتباط انسان ها با پیام پیامبر شکل می گیرد، این پیام ولو ملکوتی است، لیکن باید قابل فهم مخاطبان پیامبر باشد. اگر پیامبر با زبانی سخن بگوید که مخاطبان آن درک نکنند، هیچ گاه پیام رسالت خود را ایفا نخواهد نمود. اگر سخن پیامبر رمز بین خود و خدای خود باشد و کسی از این راز و رمز آگاه نشود، آن شخص پیامبر این قوم نخواهد بود. بلکه در صورتی که پیامش آشکار و روشن بدون هیچ پرده پوشی بر مردم طرح شود، می تواند پیام رسان باشد.

بر این اساس هم پیامبر در رساندن پیام باید آشکار و واضح سخن بگوید و هم سخن و پیام باید آشکار و قابل درک مخاطبان باشد، فهل علی الرسول الا البلاغ المبین، (2) «پیامبر باید روان و رسا سخن بگوید»، پیام هم باید روان و رس_ا باشد، و هذا لسان عربی مبین (3) «این سخن به زبان عربی آشکار است.» زبان وحی باید آشکار و رسا باشد.

زبان پیامبر مبهم و راز و رمزی نمی تواند باشد. «مبین» یعنی شفاف هم وصف ب_رای رس_ول است و هم برای رسالت. و به همین خاطر می فرماید قرآن پیام آشکاری است که قابل درک و فهم همۀ مخاطبان می باشد. تنها شرط دریافت پیام آن، باور آن و روی کردن به آن است. هر کس در هر زمان متوجه این پیام شود آن را فهمیده و راهنمای او قرار خواهد گرفت، و ل_ق_د یسّرنا القرآن للذکر هل من مدکر، (4) «قرآن را برای فهمیدن آسان

1- زخرف، 4.
2- نور، 54.
3- نحل، 103.
4- قمر، 17.