پژوهشی در علوم قرآن صفحه 231

قرار دادیم، آیا انسان هوشیاری وجود دارد!» قرآن آسان و سهل الوصول است. به راحتی می توان قرآن را فهمید. زیرا پیامی آشکار بر اساس فطرت است. تنها انسان هوشمند می خواهد که به سوی پیام آن روی آورد.

«ذکر» تنها به معنایگفتن، و به عبارت دیگر ذکر زبانی نیست، که منظور این باشد قرآن را می توانند تلاوت کنند. این که گفتن ندارد. هر واژه ای و هر کتابی را دیگران می توانند ق_رائت نمایند. منظور از ذکر، درک و فهم است. مانند فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون، (1) «اگر نمی دانید به اهل ذکر مراجعه کنید.» یعنی به اهل علم و اهل درک مراجعه کنید تا شما را بهره مند نمایند. قرآن برای همه سهل اس_ت. ال_بته درک آن در صورتی میسر است که زبان قرآن را بفهمد. بدین سان انسان حق باور و زبان فهم، در فهمیدن قرآن مشکلی ندارد.

مخاطب قرآن

مخاطب ه_ر سخن، یعنی کسانی که سخن گو پیام و کلامش را در قالب سخن به آنها منتقل می کند، گاهی تنها شنوندگان حاضر می باشند که در این صورت پیام سخن در افرادی که در آن ه_ن_گ_ام ح_ض_ور دارند، و سخن را دریافت می کنند، محدود می شود. و گاهی پیام سخن فراتر از حاضران م_ی باشد. ممکن است آیندگان را نیز شامل شود.

بطور مثال اگر قانون گذاری گفت هیچ وسیله نقلیه ای حق عبور از پیاده رو را ندارد، روی سخنش تنها با افرادی که اکنون صاحب وسیله نقلیه هستند نیست؛ بلکه آن کسانی که در آینده دارای وسیله نقلیه می شوند را نیز شامل می شود. حتی کودکانی که هنوز پدید نیآمده اند نیز مخاطب وی هستند. چنین سخن گویی ت_ن_اس_ب دو ن_وع فضای سخن را باید رعایت کند تا با هر دو مخاطب ایجاد انس و سازگاری نماید.

قرآن چون کتاب همیشگی برای همه انسان هاست، پیام او فراگیر می باشد. یعنی هم