پژوهشی در علوم قرآن صفحه 29

اولین آیه ها

اشاره

در ای_ن ک_ه ک_دام آی_ه ه_ا اب_ت_دا بر رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم نازل شده اند، دیدگاه های گوناگونی ازسوی پژوهشگران شیعه و سنی وجود دارد. برخی را مورد نگر قرار می دهیم.

ال_ف: دی_دگ_اه ن_خ_ست این است که آغاز رسالت رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم با نزول پنج آیه اول سوره علق م_ی ب_اش_د. ه_نگامی که حضرت در غار حرا در جبل النور در حال مناجات بودند فرشته وحی بر او متمثل شده خطاب به حضرت نموده که بخوان، بسم اللّه الرحمن الرحیم، إقرا باسم ربک الذی خلق، خلق الانسان من علقٍ، اقرأ و ربک الاکرم، الذی علّم بالقلم، ع_لّم الانسان ما لم یعلم. «بنام خداوند بخشاینده مهربان، بخوان به نام پرورش دهنده خویش که آفریده، همان که انسان را از خون بسته شده آفرید، بخوان به نام پرورش دهنده خویش که ارجمندترین است، همان که به وسیله قلم انسان را آموخت، به انسان آن چه را که یاد نداشت آموخت».

برای اثبات این گونه ادعاها برهان عقلی وجود ندارد، تنها به نقل روایات و تاریخ می توان اطمینان نمود. چندین شاهد روایی این دیدگاه را تأیید می کند. افزون بر این که دیدگاه مشهور نیز می باشد. ب_ه ل_ح_اظ ای_ن ک_ه ش_واهد نقلی دیگر را می توان به گونه ای با این دیدگاه سازگار نمود، این دیدگاه بهترین می باشد.

ع_ن ال_رض_ا علیه السلام: س_م_عتٌ ابی یحدث عن ابیه علیه السلام اول سوره نزلت بسم اللّه الرحمن الرحیم اقرا ب_اس_م رب_ک ال_ذی خ_ل_ق، و آخ_ر س_ورهٍ ن_زل_ت إذا ج_اء ن_ص_ر اللّه (1)؛ «ام_ام رض_ا علیه السلام؛ از پ_درم ش_نیدم که می فرمود اولین سوره ای که نازل شد، بسم اللّه الرحمن الرحیم اقرا باسم ربک الذی خلق، و آخرین سوره، إذا جاء نصر اللّه می باشد. ع_ن اب_ی ع_ب_د اللّه علیه السلام اول ما نزل علی رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم، بسم اللّه الرحمن الرحیم إقرأ باسم ربک ال_ذی خ_لق، و آخره إذا جاء نصر اللّه (2). این روایت از امام صادق علیه السلام نقل شده است و مضمون آن همان