پژوهشی در علوم قرآن صفحه 296

القرآنیه فیما یتعلق بالاجرام السماویه و الارضیه» اسکندرانی (درگذشت 1306) که در سه بخش گیاه ش_ناسی، حیوان شناسی، و هیئت و نجوم تنظیم شده است، نیز نمونه دیگر از این روش است. در بین مفسران شیعه نیز تفاسیر دوره ای در 27 جلد و چهار جلدی و نیز تک جلدی که به فارسی نگاشته شده اند، متأثر از این روش هستند.

بررسی

ق_رآن کتاب انسان شناختی و رهنمود است. در عین حال به برخی موضوعات علمی نیز پرداخته اس_ت. کاوش های علمی، تجربی اگر قطعی و برهانی باشد، که در اثر علوم تجربی در زمینه های گوناگون در دسترس انسان قرار گرفته باشد که بتوان به بازدهی آن اطمینان نمود، در تحلیل آیات قرآن می تواند راه کار مطمئن باشد. لیکن اگر دیدگاه در حد فرضیه و گمان و حدس باشد و کسی بخواهد آیات قرآن را با آنها تطبیق کند، مصداق دیگری تفسیر به رأی و تحمیل پیش داوری ها به قرآن خواهد بود. این موضوع دام خطرناکی است که با منتفی شدن آن فرضیه ها، موجب ایجاد تردید و تضعیف روحیه پیروان قرآن خواهد شد.

توجیه آیات قرآن و تطبیق آن ها با هیئت «بطلمیوسی» نمونه های از این روش است. اینها آیات قرآن را بهطبقات آسمان و زمین، پدیدارشدن خ_ورشید از ش_رق و ... ت_وجیح نموده اند. که در واقع قرآن را می خواهند با باورهای غلط و جاهلانه تفسیر نمایند. گرچه برخی در این وادی پا را از این مرحله هم فراتر گذارده اند و تلاش دارند حتی معجزات آشکار و قطعی را با فرضیات علمی! در واقع خیالی توجیه کنند.

و: روش الحادی و مادی

در کنار تفسیرهای علم گرا، برخی اظهارات افراطی قرار دارد که تلاش کامل و بی ثمر در توجیه آیات قرآن دارند. اینان حتی در توجیهات خود فرضیه های علمی را نیز معتبر نمی دانند بلکه در اثر گرایش های مادی و الحادی به نام تفسیر و برداشت از قرآن، تمام معارف غیبی، وحی و اعجاز و احکام الهی را مورد خدشه و تردید قرار می دهند!

این گونه دیدگاه ها که متاثر از علوم تجربی نیز می باشند، به صورت پراکنده در