پژوهشی در علوم قرآن صفحه 311

امانت می گذارم، که یکی کتاب خدا قرآن است و دیگری عترت من است، تا زمانی که به هر دو تمسک کنید گمراه نخواهید شد و این دو از یکدیگر جدا نمی شوند، تا در حوض کوثر بر من وارد شوند».

در پیرامون این حدیث بحث های زیادی مطرح است، که در بحث علوم قرآن نمی توان به آنها پرداخت. این محور حدیث که می فرماید کتاب خدا از عترت جدایی پذیر نیست با موضوع قرآن پ_ژوهی ارتباط دارد. از این محور حدیث دو معنا شده است. معنای رایج این است که موضع گیری عترت در تمام مسائل، معارف و فروعات و ... از موضع کتاب خدا جدایی ندارد. عترت آگاهان اصلی به مفاهیم قرآن هستند و پیروان واقعی قرآن هستند. در تمام موضع گیری ها قدمی از راه قرآن فراتر نمی گذارند.

مفهوم دیگری از این محور حدیث این است، که اصولاً قرآن و عترت دو چیز نیستند که بخواهند از هم ج_دا شوند. قرآن و عترت یک حقیقت هستند که به دو صورت جلوه نموده اند، هر دو وحی ه_ستند، یکی وحی صامت دیگری وحی ناطق. هر دو متصل به عالم ملکوت و قدس هستند، که به دو صورت جلوه یافته اند. در واقع یک حقیقت هستند. این معنای دیگری است که از حدیث شریف ش_ده است. با توجه به ویژگی های قرآن و عترت که در خصوصیات محوری هر دو از ویژگی های همسان بهره ورند، این معنا به حقیقت نزدیک تر است که با بررسی محورهای اتحاد قرآن و عترت این نکته بهتر آشکار خواهد شد.

محورهای اتحاد قرآن و عترت علیهم السلام

الف: حق محوری

اگر قرآن حق مدار و صدق خالص است، باطل هیچ گونه راهی به سوی آن ندارد،

بالحق انزلناه و بالحق نزل؛ (1) «به حق قرآن را نازل کردیم و به حق هم نازل شده است.» لا یاتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه؛ (2) «باطل از هیچ جانب به سوی قرآن راه ندارد».