پژوهشی در علوم قرآن صفحه 34

قرآن در پاسخ این سؤال می پذیرد که قرآن یک مرتبه نازل نشده است و حکمت نزول تدریجی آن را عنوان می نماید، که برای تثبیت قلب رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم به تدریج نازل شده است.

با توجه به این نکات محققان درصدد پاسخ این سؤال ها برآمده اند که برخی دیدگاه ها را این گونه می توان توضیح داد.

دیدگاه ها

1- برخی از اهل سنت که آغاز بعثت را ماه رمضان می دانند، در پاسخ این سؤال می گویند، منظور از نزول قرآن در ماه رمضان نزول تمام قرآن نیست، بلکه نزول برخی آیات آن است. در حقیقت آغاز نزول ماه رمضان است. چون آغاز بعثت در ماه رمضان بوده است، و بعثت با نزول بخشی از آیات قرآن بوده است، نزول قرآن را به ماه رمضان نسبت داده است.

برخی مدعی هستند نزول بیشتر آیات قرآن در ماه رمضان بوده است. به همین خاطر در آیات آمده است که قرآن در ماه رمضان نازل شده است. (1) این دیدگاه را در میان اهل سنت به محمد بن اسحاق و شعبی و نیز فخر رازی و زمخشری می توان نسبت داد. (2) این دیدگاه را به برخی محققان شیعه نیز مانند شیخ مفید و سید مرتضی و ابن شهر آشوب نسبت داده می شود. (3)

2- دیدگاه دوم که منتخب برخی از محققان شیعه است. همین دیدگاه با اندکی اضافه و آن این که آغاز بعثت یا آغاز نزول قرآن را باید از یکدیگر جدا کرد. آغاز بعثت مربوط به بیست و هفتم ماه رجب است که با تعداد اندک از سوره علق و برخی سوره های دیگر همراه بوده است. آنگاه به مدت سه سال فاصله حاصل شده که وحی نازل نمی شده است. سپس بعد از سه سال وقفه آیه فاصدع بما تؤمر (4) نازل می شود و پیامبر مأمور می شود
1- البرهان فی علوم القرآن، ج 1، ص 289، اتقان، نوع 16َ، ص 54.
2- مجمع البیان، ج 2، ص 276. اتقان، ج 1، ص 40، تفسیر کبیر، ج 5، ص 85، کشاف، ج 1، ص 227. نقل از التمهید. ج 1، ص 112.
3- تصحیح الاعتقادات الامامیه: ص 82، باب 31، مناقب نقل از التمهید، ج 1، ص 114.
4- حجر، 94.