پژوهشی در علوم قرآن صفحه 67

دیدگاه ها

1- دی_دگ_اه اول

این که تدوین قرآن به بعد از رحلت رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم مربوط م_ی ش_ود. رس_ول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم در ح_الی ارتحال نمود که هیچ اقدامی در مورد جمع آوری قرآن انجام ن_گ_رفته بود بلکه تنها نزول وحی به پایان رسیده بود. قرآن در اذهان و سینه های مردم جمع بود و ن_یز برخی از قرآن در الواح و اکتاف پراکنده نگاشته شده بود. بعد از رحلت رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم در زمان خ_لفا مسلمانان اقدام به جمع آوری آن الواح نموده و از اذهان مردم هم کمک گرفتند و قرآن را تدوین نمودند.

پ_یروان این دیدگاه نوعاً از اخباریون می باشند، متاسفانه در اثر اعتماد به روایات ضعیف و ساختگی همین ن_ک_ت_ه را ت_أی_ی_د ب_ر دی_دگاه خود قرار داده اند، که چون تدوین قرآن به دست غیر معصوم انجام گرفته، در آن تحریف رخ داده است! اینان شواهدی هم برای تثبیت دیدگاه خود طرح می کنند که به برخی آنها اشاره می شود.

الف: چ_ون ن_زول ق_رآن ب_ه ص_ورت تدریجی در طول بیست و سه سال رسالت بوده است، به لحاظ پ_راک_ندگی نزول وحی درحال نزول وحی که تا آخر عمر رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم ادامه داشته است، امکان ت_دوی_ن قرآن به صورت کامل وجود نداشته است. زیرا تدوین یک کتاب در صورتی ممکن است که همه مطالب آن یک جا آماده شوند تا مؤلف بتواند در پایان آنها را تنظیم و تألیف نماید.

ب: افزون بر این، تاریخ و روایات هم همین دیدگاه را تایید می کنند. عن زید بن ثابت قُبض رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم و لم یکن القرآن جُمع فی شیءٍ (1)؛ «رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم در حالی رحلت نمود که قرآن در چیزی نگاشته نشده بود».همچنین در روایت دیگر خود حضرت بر این موضوع اعتراف می کنند و دستور می دهند که بعد از او اق_دام ب_ه ت_دوین قرآن شود، عن رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم یا علی، القرآن خلف فراشی فی الصحف و الحریر و ال_ق_راط_ی_س فخذوه و اجمعوا ولاتضیّعوه (2)؛ «رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم در هنگام رحلت به علی علیه السلام فرمودند، قرآن در پشت

1- اتقان، ج 1، ص 181.
2- بحار، ج 92، ص 92.