پژوهشی در علوم قرآن صفحه 81

آیه ها در ایجاد س_ی_اق م_ؤث_ر می باشند و محتوای سخن را تغییر می دهند، (مگر در مواردی که پاراگراف مستقل باشد.) ب_نابراین ترتیب آیه ها زیر نظر رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم شکل گرفته، و این امری است مسلم، گر چه برخی بزرگان از محققان شیعه در آن تردید نموده اند. (1)

مرحله دوم

اشاره

آن_چه تا کنون گذشت توضیح مرحله اول از جمع آوری قرآن که مهمترین مرحله می باشد، بود. در عین حال دو نوع کار قرآنی در زمان خلفا صورت گرفته است، که از آنها هم به جمع آوری و تدوین ق_رآن یاد شده است. مرحله دوم از جمع آوری در زمان ابوبکر بوده است که عبارت از جمع نمودن م_صحف های پراکنده در یکجا و تهیه جلد برای آنها بوده است. همان گونه که توضیح داده شد قرآن بر روی الواح و صُحف نگاشته شده بود؛ لیکن چون به صورت پراکنده بود،، ابوبکر، زید بن ثابت را مأمور کرد تا آنها را یکجا جمع نموده و به صورت کتاب مدون در آورد و برای آن جلد تهیه نماید.

انگیزه مرحله دوم

در اواخر سال یازدهم هجری بعد از رحلت رسول اللّه صلی الله علیه و آله و سلم «مسیلمه کذاب» در یمامه ادعای نبوت نموده و اکاذیبی هم به عنوان وحی بافته و فتنه انگیزی نمود. وی موجب درگیری هواداران خود با مسلمانان شد. در این جنگ که در زمان ابوبکر اتفاق افتاد، تعداد زیادی از دو طرف کشته شدند، از ج_م_ل_ه م_س_ی_لمه به دست وحشی قاتل حمزه سید الشهدا (رضوان اللّه علیه)، کشته شد. (2) تعداد زیادی از قاریان قرآن نیز که برخی تا هفتاد نفر یاد کرده اند، در